GDAŃSK, 19 października 2016 roku - PowerPoint Presentation

Slide1

GDAŃSK, 19 października 2016 roku

Dobre praktyki w zakresie kierowania spraw do mediacji w sprawach rodzinnych oraz sprawach nieletnich z wykorzystaniem mediacji rówieśniczej

SSO Ewa Ważny Slide2

Dlaczego jest tak mało spraw kierowanych do mediacji

?

Istnieje potrzeba : edukacji społeczeństwa szkolenia sędziów, radców prawnych, adwokatów w zakresie mediacji propagowanie idei mediacji rówieśniczej w szkołach i przedszkolach Slide3

Salon Mediatora w Sądzie Okręgowym w Gdańsku od 2012 roku

cykliczne spotkania przedstawicieli wszystkich środowisk zainteresowanych mediacją - mediatorów , sędziów, adwokatów, radców prawnych , notariuszy , prokuratorów, przedstawicieli instytucji i stowarzyszeń, nauczycieli, dyrektorów szkół itp.

Slide4

Cele Salonu Mediatora

propagowanie idei mediacji poszerzanie wiedzy na temat mediacji diagnozowanie problemów wynikających ze stosunkowo małej ilości spraw kierowanych do mediacji wymiana doświadczeń dotyczących mediacji między przedstawicielami wszystkich zainteresowanych środowisk Slide5

Sprawy o uregulowanie kontaktów

Błędy jakie zdarzały się w ugodach mediacyjnych : 1) brak precyzyjnie określonych terminów kontaktów lub miejsca spotkań np. zapis , że strony będą telefonicznie uzgadniać termin i miejsce spotkania , 2)ugoda regulowała zakresy kontaktów obojga rodziców a nie osoby uprawnionej do kontaktów ( np. Święta Bożego Narodzenia każda ze stron będzie spędzać naprzemiennie – bez ustalenia od kiedy i kto )

3)regulacja świąt i wakacji zbyt ogólna bez określenia dnia i godziny początkowej oraz dnia i godziny końcowej 4)brak zapisu odnośnie obowiązków osoby zobowiązanejSlide6

Sprawy o alimenty

Błędy jakie się zdarzały : brak dokładnych danych dziecka lub dzieci, wskazania daty początkowej płatności , ewentualnych odsetek , wskazania kwoty alimentów dla każdego dziecka i określenia kwoty łącznej w przypadku wielu dzieciProblem związany z ryzykiem zatwierdzenia ugody ,która zmierza do obejścia prawa

: - dobra praktyka : w protokole mediacyjnym powinny znaleźć się oświadczenia lub dokumenty świadczące o dochodach stron i kosztorys usprawiedliwionych potrzeb dziecka ( pozwala to sądowi na ocenę ,czy ugoda nie zmierza do obejścia prawa i jest zgodna z zasadami współżycia społecznego a także jest niezbędne w przypadku nowej sprawy o podwyższenie lub obniżenie alimentów ) - uzasadnienie : są przypadki gdy strony zgodnie ustalają wysokość alimentów w zaniżonej wysokości by uzyskać świadczenia z opieki społecznej lub zgadzają się na zbyt wysokie alimenty przy braku możliwości zarobkowych -celem obejścia przepisów egzekucyjnych  Slide7

USTAWAz dnia 10 września 2015 r.

o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów Slide8

Dodatkowe pouczenia

art. 210 § 22 k.p.c. obowiązek sądu pouczenia stron o możliwości ugodowego załatwienia sporu, w szczególności w drodze mediacjiSlide9

Pouczenia przy doręczeniu pozwu lub wniosku

§ 140 Regulaminu urzędowania sądów powszechnych : Przy pierwszym doręczeniu sąd : poucza się o możliwości skorzystania z mediacji informuje o zasadach i procedurze mediacji

w danego rodzaju sprawach informuje o sposobie udostępnienia informacji o mediatorach na stronie internetowej sądu lub w siedzibie sądu.Slide10

Kierowanie stron do mediacji

Art. z art. 1838 § 1 k.p.c. sąd może skierować strony do mediacji na każdym etapie postępowania i wielokrotnie w toku jednego postępowania

( zlikwidowano ograniczenie w zakresie jednorazowego skierowania stron do mediacji, w poprzednim stanie prawnym § 2 można było skierować strony do mediacji tylko raz ) Slide11

Odmowa zatwierdzenia ugody

§ 142 Regulaminu sąd informuje mediatora o odmowie zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem i przyczynach odmowy Slide12

Wgląd mediatora do akt sprawy

183 ( 9) § 2k.p.c. Mediator ma prawo do zapoznania się z aktami sprawy, chyba że strona w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia postanowienia kierującego strony do mediacji nie wyrazi zgody na zapoznanie się mediatora z aktami.Slide13

Spotkanie informacyjne

art. 183 (8)§ 4 k.p.c. Przewodniczący może wezwać strony do udziału w spotkaniu informacyjnym w zakresie mediacji może prowadzić sędzia, referendarz sądowy, urzędnik sądowy, asystent sędziego lub stały mediatorSlide14

Zasady spotkania informacyjnego

Regulamin § 132 -139Cel - zapoznanie stron z możliwościami i korzyściami mediacji zawiadamia się strony ,pełnomocników i poucza o skutkach prawnych nieusprawiedliwinego niestawiennictwa ( np. sąd może obciążyć stronę kosztami nakazanego stawiennictwa poniesionymi przez stronę przeciwną -art. 183(8)§ 6kpc

udział stron nieodpłatnyw budynku sądu albo poza budynkiem sądu.mogą być wyznaczone dla stron więcej niż jednej sprawy ze spotkania informacyjnego sporządza się notatkę urzędową zawierającą informację o stawiennictwie stron, którą dołącza się do sprawy Slide15

Posiedzenia niejawne w zakresie oceny skierowania stron na mediacje

art. 183 ( 8) § 5 k.p.c . Przed pierwszym posiedzeniem wyznaczonym na rozprawę przewodniczący dokonuje oceny, czy skierować strony do mediacji. W tym celu przewodniczący, jeżeli zachodzi potrzeba wysłuchania stron, może wezwać je do osobistego stawiennictwa na posiedzeniu niejawnym

Uwagi : Sprawdzają się w toku spraw o rozwód , rozważna argumentacja przy nakłanianiu stron do pojednania lub mediacji ,zdarzały się przypadki w zakresie wniosków o wyłączenie sędziego lub skargi w trybie nadzoru administracyjnego na sędziego (niezasadne ) Slide16

Dane kontaktowe stron

art.183 ( 9) § 2k.p.c. Po skierowaniu stron do mediacji, przewodniczący niezwłocznie przekazuje mediatorowi dane kontaktowe stron oraz ich pełnomocników, w szczególności numery telefonów i adresy poczty elektronicznej, o ile je posiadająUwaga : Sprawdzają się karteczki do wypełnienia przez strony doczepiane do okładek akt po wewnętrznej stronie z danymi kontaktowymi Slide17

Kierowanie stron do mediacji na posiedzeniu niejawnym

Art. 183(8) § 2. k.p.c. Postanowienie kierujące strony do mediacji może być wydane na posiedzeniu niejawnym.

Mediacji nie prowadzi się, jeżeli strona w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia jej postanowienia kierującego strony do mediacji nie wyraziła zgody na mediację.Uwagi : Bardzo dobra praktyka ,szczególnie w wydziałach gdzie terminy rozpraw są odległe z uwagi na wielkość referatów sędziów , nie wydłuża toku postępowania , dość duża skuteczność. Slide18

.

Wynagrodzenie mediatora   art. 981 § 4 k.p.c.

Przesłanki do określenia wynagrodzenia mediatora : rodzaj sprawy, wartość przedmiotu sporu, sprawny przebieg postępowania mediacyjnego.Slide19

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20.06.2016 roku w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu cywilnym

§ 1 w sprawach o prawa majątkowe -1% wartości przedmiotu sporu, jednak nie mniej niż 150 zł ,nie więcej niż 2000 zł za całość postępowania mediacyjnego § 2 w sprawach o prawa niemajątkowe za pierwsze posiedzenie mediacyjne -150 zł , każde następne 100 zł, łącznie nie więcej niż 450 zł § 3. zwrot udokumentowanych i niezbędnych wydatków (przejazdy, wynajem pomieszczenia-do 70 zł za jedno posiedzenie, korespondencji do 30 zł )§ 4. w razie nieprzystąpienia stron do mediacji –zwrot poniesionych wydatków do 70 zł § 5. wynagrodzenie podwyższa się o podatek VAT . Slide20

Zażalenie na postanowienie

art. 394 § 1 pkt 9 k.p.c. możliwość zaskarżania w drodze zażalenia postanowień w zakresie wynagrodzenia mediatora. ( wcześniej strony bezpośrednio opłacały wynagrodzenie mediatora a obecnie sąd decyduje o ostatecznej wysokości wynagrodzenia i przyznaje w drodze postanowienia - tak jak wynagrodzenie biegłych ) Slide21

Czas trwania mediacji

art. 183( 10) § 1 k.p.c. Kierując strony do mediacji, sąd wyznacza czas jej trwania na okres do trzech miesięcy. Na zgodny

wniosek stron lub z innych ważnych powodów termin na przeprowadzenie mediacji może zostać przedłużony, jeżeli będzie to sprzyjać ugodowemu załatwieniu sprawy. Czasu trwania mediacji nie wlicza się do czasu trwania postępowania sądowego.Slide22

Mediacja a koszty sądowe

- koszty mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd zaliczone są do kosztów sądowych- możliwość zwolnienia stron od kosztów mediacjiSlide23

Dane statystyczne Sąd Rejonowy

Gdańsk –Południe w Gdańsk wyłącznie sprawy rodzinne ,bez nieletnich 2013 rok wpłynęło 11688 spraw , 39 mediacji w tym 6

ugód 2014 rok 10886 spraw , 63 mediacje w tym 6 ugód 2015 rok 11027 spraw , 155 mediacji w tym 10 ugód I półrocze 2016 roku !! 5593 , 177 mediacji w tym 40 ugód Slide24

USTAWA

z dnia 26 października 1982r. o postępowaniu w sprawach nieletnichSlide25

Kierowanie spraw do mediacji

Art. 3a § 1 u.p.n.w każdym stadium postępowania sąd rodzinny może skierować sprawę do postępowania mediacyjnego warunek konieczny :

inicjatywa lub zgoda pokrzywdzonego i nieletniego tylko w sprawach w których pokrzywdzonym jest osoba fizyczna Slide26

Czas trwania mediacji

6 tygodni od daty doręczenia postanowienia o skierowaniu do mediacji możliwość przedłużenia o dalsze 14 dni jeśli jest szansa zawarcia ugody konieczność uzyskania danych uczestników mediacji w celu szybszego kontaktu mediatora z uczestnikami mediacji ( telefon,e-meil )Slide27

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia

18 maja 2001 roku w sprawie postępowania mediacyjnego w sprawach nieletnich (Dz. U. z dnia 6 czerwca 2001r.) Slide28

Zalety mediacji wobec nieletniego

możliwość uświadomienia nieletniemu i zrozumienia przez niego wagi popełnionego czynu, czy wyrządzonej krzywdy możliwość nakłonienia nieletniego do zmiany swojego postępowania i unikania podobnego, nagannego zachowania w przyszłości;

możliwość zadośćuczynienia przez nieletniego pokrzywdzonemu wyrządzonej krzywdy, poprzez np. przeproszenie, wyrażenie skruchy, naprawienie szkody, wykonanie określonych świadczeń; możliwość łagodniejszego potraktowania nieletniego przez Sąd rodzinny w przypadku wykonania przez niego płynących z ugody zobowiązań.Slide29

Zalety mediacji wobec pokrzywdzonego

uzyskanie informacji dlaczego stał się ofiarą poznanie motywów jakimi kierował się nieletni możliwość przedstawienia swoich oczekiwań i relacji z nieletnim w przyszłości Slide30

Kiedy sprawy nie można skierować do mediacji ?

jeżeli zachodzą przesłanki umieszczenia nieletniego w szpitalu psychiatrycznym lub innym zakładzie leczniczym (art. 12 u.p.n.)gdy pokrzywdzony jest ubezwłasnowolniony lub chory psychicznie w sytuacji czynów popełnionych z użyciem przemocy oraz molestowania seksualnego małoletnich

jeżeli sprawa jest wątpliwa dowodowoSlide31

Mediacja pomiędzy rodzicami lub opiekunem nieletniego a pokrzywdzonym

ma charakter towarzyszący mediacji z nieletnim nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy nieletniego sąd rodzinny uwzględnia ją tylko w zakresie orzekania o zobowiązaniu do naprawienia szkody

daje to pokrzywdzonemu możliwość szybszego uzyskania oczekiwanej rekompensaty Slide32

Mediacja rówieśnicza

metoda rozwiązywania konfliktów wśród dzieci i młodzieży na terenie szkoły, placówki opiekuńczo-wychowawczej lub resocjalizacyjnej, w obecności mediatora rówieśnika Dobry przykład : Centrum Mediacji Szkolnej i Rówieśniczej w GdańskuSlide33

Możliwość przekazania sprawy szkole

Art. 32j § 1 u.p.n. Sąd rodzinny może przekazać sprawę nieletniego, za jego zgodą, szkole, do której nieletni uczęszcza, albo organizacji młodzieżowej, sportowej, kulturalno-oświatowej lub innej organizacji społecznej, do której nieletni należy, jeżeli uzna, że środki oddziaływania wychowawczego, jakimi dana szkoła lub organizacja dysponuje, są wystarczające

. Sąd rodzinny wskazuje, w miarę potrzeby, kierunki oddziaływania wychowawczego.Slide34

Warunki przekazania sprawy szkole w ramach mediacji rówieśniczej

niski stopień demoralizacji nieletniego zgoda nieletniego pokrzywdzony jest uczniem tej samej szkoły

szkoła dysponuje środkami oddziaływania wychowawczego np. poprzez sprawny system mediacji szkolnej i rówieśniczej Slide35

Obowiązki szkoły w świetle art. 32 j u.p.n

informowanie sądu rodzinnego o podjętych działaniach wychowawczych i osiągniętych efektach,nie rzadziej niż co 6 miesięcy niezwłocznie zaś o ich nieskuteczności ( celem zmiany przez sąd rodzinny tego środka na inny środek wychowawczy ) Slide36

Podsumowanie

- obecnie obowiązujące przepisy dają różne możliwości w zakresie kierowania spraw do mediacji zmiany przepisów w zakresie kosztów mediacji są szczególnie ważne w sprawach rodzinnych bo umożliwiają zwolnienie stron od kosztów mediacji konieczna jest dalsza stała praca nad edukacją społeczeństwa w zakresie mediacji ,ze szczególnym uwzględnieniem mediacji rówieśniczej