در کسب و کار Foundation Of Futures Studies in business آيندهپژوهي نياز امروز ضرورت فردا دكتر سعيد خزايي رئيس مركز آيندهپژوهي دانشگاه تهران ID: 645136
Download Presentation The PPT/PDF document "اصول و مباني آينده‌پژ..." is the property of its rightful owner. Permission is granted to download and print the materials on this web site for personal, non-commercial use only, and to display it on your personal computer provided you do not modify the materials and that you retain all copyright notices contained in the materials. By downloading content from our website, you accept the terms of this agreement.
Slide1
اصول و مباني آيندهپژوهي در کسب و کار«Foundation Of Futures Studies in business »آيندهپژوهي: نياز امروز، ضرورت فردادكتر سعيد خزاييرئيس مركز آيندهپژوهي دانشگاه تهران
كارگاه مباني آيندهپژوهي و روشهاي
فرصت شناسی کسب و کار»
«
Slide2
نمی توان چیزی را ناشدنی پنداشت، زیرا رویای دیروز، امید امروز و واقعیت فرداست «روبرت گودار»Slide3Slide4
انديشيدن به آيندهپرسش كليدي آن است كه چگونه در انبوه داده‌ها، سردرگمي و ابهام موجود را به تصميم‌گيري تبديل كنيم4Slide5
5مثلث آینده پژوهیفشار حالوزن گذشتهکشش آیندهSlide6
آینده‌هاي منطقه اي و جهانيآینده‌هاي بخش
آینده
هاي كلان مليSlide7
پاسخ سازمان به تغییرات محیطی محيط داخلي سازمانمحيط نزديك: اثرات مستقيم/ سريعمحيط دور/كلان: اثرات غيرمستقيم/ بنيادي
تغيير تهديدات:
ناهمتراز-همتراز
تغيير دكترين:
دفاع و بازدارندگي
تغيير راهبرد:
پدافند هوايي
جهاني
ملي
دفاعي
لایههای پویش
تعبير
سيستم باز
از سازمان در ساده‌ترين معنا يعني اين‌كه
حيات و رشد سازمان به ماهيت محيط اطراف
وابسته است.
بنابراين همه‌ي سازمان‌ها بايد از
ماهيت محيط پيراموني خود و آنچه در آينده اتفاق خواهد‌افتاد
، آگاه باشند.
لذا مشاهده مي شود كه در اغلب
پروژه‌هاي بزرگ آيندهپژوهي
، علاوه بر خود سازمان يا موضوع، محيط كلان و خرد مورد توجه قرار مي‌گيرد7Slide8
پاسخ سازمان به تغییرات محیطیرویکردهای سازمانی در برخورد با محیط8Slide9
رویکردهای سازمانی در برخورد با تغییر و تحولات محیطبرنامه‌هایبرنامه‌هایسازمان‌های پیش‌رو: خلق مفاهیم جدیددارپا، مایکروسافت، فرانهوفر، ام.آی.تی، هاروارد، جانز هاپکینز، .....رویان، آی.پی.ام، و...سازمان‌های دنباله‌رو: شرکت‌های چینی، ایران‌خودرو، نساجی مازندران، مادایران، و .....راهبردافق زمانیمدیریت بحراندیده‌بانیپیش‌بینیآینده‌نگاری
پاسخ سازمان به تغییرات محیطی
9Slide10
1. عصر كشاورزي (گاوآهن)2. عصر صنعتي (خط توليد)3. عصر دانايي: فراصنعتي، عصر مديريت، عصر ديجيتال، عصر اطلاعات و ارتباطات (رايانه)دوره‌هاي سه‌گانه‌ي تاريخ بشرSlide11
11انواع برنامه ریزی1- مساله محور (چالش های فوری) 2- هدف محور (آن چه می خواهیم، مقاصد) 3- سیاست محور (مجاب سازی سازمان یا رهبر) 4- آینده محور (بلندمدت)Slide12
12تفاوت آینده پژوهی و برنامه ریزیبرنامه ریزی به دنبال کنترل و بستن آینده است آینده پژوهی به دنبال گشودن و آشکارسازی آینده است(حرکت از آینده های محتمل به سوی آینده های بدیل)Slide13
13برنامه ریزیآینده پژوهی کوتاه مدت تر (یک تا 5 سال)بلندمدت تر (5 تا 50 سال)
پیش بینی آینده
خلق آینده
انحراف آینده ها از یکدیگر
متعهد به آینده های بدیل معتبر
دیدگاه مبتنی بر واقعیت خشک
تعابیر گوناگون از واقعیت
توسط یک گروه خاص و قدرتمندان
مشارکتی تر با حضور ذی نفعان
به خود برنامه اهمیت می دهد
به فرایند برنامه ریزی اهمیت می دهد
ابزارگرا است
کم تر ابزارگرا است (اقدام محور)Slide14
در چه عصري زندگي مي‌كنيمعصر دانايي، دانش اساسي‌ترين سرمايه‌ي انسان‌ها، سازمان‌ها و حكومت‌هاست.عصر حيرت، رشد حيرت‌انگيز علوم و فناوري‌ها، هم‌افزايي ميان آنها و تغيير شتابان عصر پيچيدگي ،آشوب و سامانه هاي بازSlide15
ثروتمندترین مرد دنیا دارنده ی چیزهای ملموس نیست. نه زمین دارد، نه طلا، نه نفت، نه کارخانه، نه فعالیت صنعتی دیگر و نه ارتش و نه سپاهی. این نخستین بار در تاریخ بشر است که ثروتمندترین مرد دنیا تنها دانش دارد و بس15Slide16
یادتان باشد که زمان شما محدود است، پس زمانتان را با زندگی کردن در زندگی دیگران هدر ندهید. 16Slide17
1. تغيير شتابان تغيير را نمي‌توان مهار كرد، بلكه مي‌توان به پيشوازش رفت و از آن پيش افتاد.اگر مي‌خواهيد در بلندمدت پابرجا بمانيد، به سرعت تغيير كنيد. بيل‌گيتسـ حس قورباغه‌اي و نگاه دايناسوريويژگي‌هاي عصر داناييSlide18
مقایسه جهان خطی و جهان دانش بنیانپارادایم نیوتنی- دکارتیپارادایم عصر دانش بنیان(پیچیدگی)جهان مکانیکیپویا/خود سازماندهخطیغیر خطیکنترل پذیرکنترل ناپذیرتمرکز گراشبکه ایسلسله مراتبیغیر سلسله مراتبیارتباطات محدودارتباطات گستردهیکنواختمتنوععلت - معلولیمعلولی- معلولیپیش بینی پذیرپیش بینی ناپذیرتقلیل گراکل گراشی گراموضوع گراهویت گرافرایند گراتحول گراانقلابی و تحول گرا
18Slide19
آيا منظور از دنيايي كه تغيير مي كند كل دنياست ؟ به ديگر عبارت، يعني آيا براي ديگر ساكنان اين كره خاكي مانند حيوانات و گياهان نيز جهان تغيير يافته است؟ آنچه كه تغيير دنيا مي‌ناميم را مي‌توان در تغيير چهار مولفه خلاصه نمود، تغيير در : 1. تغيير در پيش فرض‌ها 2. تغيير در ابزارها و روش‌ها 3. تغيير در اهداف و غايات 4. تغيير در مفاهيم
1Slide20
پارادايم اولپارادايم سنتي پاراديم اكتشافي Exploratoryآينده نتيجه‌اي علّي و معلولي از وضعيت حال است. آينده، آينده‌اي محتوم، صلب و ثابت است. موضع پژوهشگر ، موضعي انفعالي است كه خود را به بهترين وجه ممكن با آن آينده معين وفق مي‌دهد. تاريخ مطابق با قوانين خود حال را به آينده تبديل مي‌نمايد. آدمي ناظري بيروني است كه تنها مي‌تواند به اكتشاف آن آينده محتوم بپردازد. و پيش‌بيني تنها نيم‌نگاهي است به پلان‌هاي باقيمانده از فيلمي كه در حال پخش است.
3Slide21
possible future
present
possible future
possible future
پارادايم دوم
4Slide22
پارادايم دوم آينده ساخته مي‌شود . پيش‌بيني ديگر يك رفتار انفعالي نبوده، تبديل به حالتي افعالي مي‌گردد.چه آينده‌اي امكانپذير است؟ ? Could it happen كدام آينده مطلوب مي‌باشد ؟ ? Should it happenكدام آينده اتفاق مي‌افتد؟ ? Will it happen
5Slide23
پارادايم هنجاري Normative سعي بر ساخت آينده‌اي است كه مي‌خواهيم ببينيم. در اين پارادايم پلان‌هاي بعدي فيلم توسط ما ساخته و پخش مي‌گردد.
6Slide24
پارادايم يكم گرايشي شديد به عددي ساختن پيش‌بيني، روشهاي آماري و كمي سازی دارد.پارادايم دوم در فضايي كاملا متفاوت از فضاي اول به مفهومي هم‌چون مدل هاي آينده (Futures models) مي‌پردازد. گر چه هيچ يك را نمي‌توان به‌طور مطلق رد يا قبول كرد، با اين حال در فعاليت پيش‌بيني بيشتر پيش‌فرض جبري حاكم است و در آينده‌نگاري پيش‌فرض مبتني بر اختيار .
7Slide25
كاركردهاي آينده‌نگاري 5c كاركرد ارتباطي Communicationاحياء و ترميم حلقه‌هاي ارتباطي (Linkage) سيستمايجاد به خلق زباني جديد (زبان مشترك ميان بازيگران) هر علم زبان تخصصي (PRIVATE LANGVAGE) خود را دارد.در سيستم‌هايي كه حلقه‌هاي ارتباطي ما بين اجزاء آن سيستم توسعه يافته است. سيستم بسيار اثربخش‌تر از سيستم‌هايي كار مي‌كند كه در آن بازيگران قوي‌ترند حال آنكه روابط ميان آنها ضعيف‌تر است.
تمايل به
مساعدت عملي
هدف
مشترك
ارتباطات
31Slide26
تمركز بلندمدت Concentration on the longer term عمر كوتاه دولت‌ها، مجالس قانونگذار، سياستگذاران و.. در اثر روشهاي دموكراتيكسياست رها سازي و دل كندن سازمان يافته (organized abandonment) رويارويي با سوالات و چالش‌هايي از نوع چه چيز را ترك كردن؟ و چگونه ترك كردن؟
32
5
c
كاركردهاي آينده
نگاري Slide27
هماهنگي Coordinationپيش رفتن به سمت بوروكراتيزه كردن سيستم ساختارهاي مكانيكي ، ساختارهاي ارگانيك (organic)335cكاركردهاي آينده‌نگاري Slide28
قصدمندیConsensus بحران مشروعيت پيش روي نظام اداري يا تصميم‌گيري دولتي انتخاب اولويت به‌‌معناي اعطاي تسهيلات و ساخت بستري براي پيشرفت آن حوزه‌هاي برخوردار از اولويت است.آيا از نظر فعالان حوزه‌هايي كه خارج از اولويت‌ها مي‌باشند، عقلانيت اين انتخاب‌ها مورد تشكيك نيست؟
34
5
c
كاركردهاي آينده
نگاري
Slide29
تعهد Commitment تعهد برآمده از چهار c قبليتعهد برآمده از انتشار نتايج355cكاركردهاي آينده‌نگاري Slide30
3. تغيير در اهداف و غايات36Slide31
اهداف و غايات تفاوت تقسيم‌بندي‌هاالف) نتايج آشكار يا ملموس يا عيني يا نتايج مستقيم ب) نتايج پنهان يا ناملموس يا غيرعيني يا نتايج غيرمستقيم نتايج فرآيندي process نتايج محصولي product الف. عملي يا پياده‌سازيب. نظري يا گزارشي 37Slide32
ب. نتايج پنهان يا غيرعيني 1. ايجاد فضاي نوآورانه در فعاليت‌هاي تجاري2. ايجاد يك فضاي عقلايي بر فرآيند تصميم‌گيري3. آموزش‌هاي گسترش يافته40Slide33
نتايج فرآينديكاركرد ارتباطي communicationتمركز بلندمدت concentration on the longer termهماهنگي coordinationوقوف consensusتعهد Commitment41Slide34
نتايج محصوليليستي از اولويت‌هاگزارش ضعف‌ها و قوت‌هاكتاب راهنماي فرصت‌هاي تجاري براي SMEقوانين حمايتي از حوزه‌هاي خاصايجاد رشته‌هاي دانشگاهي ايجاد شوراي سياستگذاريو....42Slide35
4. تغيير در مفاهيم45Slide36
Positioning ForesightPlanningFuturesNetworkingForesight
FOREN, 2000
46Slide37
ويژگي‌هاي عصر دانايي 3. پیش بینی ناپذیری و پیچیدگی4. آشوبناكي دوست دارد يار اين آشفتگيكوشش بيهوده به از خفتگي Slide38
ـ كك و پارادايم جهش ـ دلفين و پارادايم شكار ـ فيل و پارادايم گريز ـ شركت جنرال موتورز، پارادايم‌ها و تغيير ـ شركت تترالاوال و عدم درك تغيير ـ شركت موتورولا و بي‌توجهي به سيگنال‌هاي تغيير ـ شركت آي.بي.ام و سوگيري‌هاي اشتباهپارادايم‌ها، زندان انديشهSlide39
ضرورت آينده‌انديشي تمام دانش ما درباره گذشته است، اما تصميم‌هاي ما براي آيندهSlide40
ضرورت آینده‌پژوهیضرورت آینده‌پژوهی ناشی وقوع این گونه تغییر و تحولات است:افزاش پیچیدگی محیطافزایش پویایی محیطافزایش تاثیرگذاری متغیرهای محیطیافزایش تعاملات و ارتباطات جهانی40Slide41
قدرتمندترین یا هوشمند ترین گونه های زیستی ماندگارترین ها نیستند، بلکه گونه های ماندگار آن هایی هستند که بیشترین سازگاری را با تغییرات دارند.چارلز داردین41Slide42
چهار رویکرد به آینده1- شتر مرغ واکنش زده2- آتش نشان واکنش گرا3- بیمه گذار پیش فعال4- دسیسه گر بیش فعالکاربست هم زمان دو رویکردِ واپسین،مقصد آینده نگاری است.هر شکلی از پیش نگری،نوعی حقه بازی و شیادی است.آینده از پیش نوشته نشده است،اما باید آن را ساخت.Slide43
تکامل اندیشه های آرمانشهری در نگاه اندیشمندانی مانندفرانسیس بیکن(آتلانتیس تازه)توماس مور(اتوپیا)ژان ژاک روسومارکی دو سدکوندورسهویلیام گادوینهانری سنت سیمونکارل مارکسآغازی بر عصر آینده پژوهی«وندل بل»آینده پژوهی - تاریخچهSlide44
کتاب پیش نگری ها (anticipations) نوشته اچ. جی ولز در سال 1902 نقطه آغازی بر آینده پژوهی است.اما آینده پژوهی تا دهه شصت به دغدغه ای عمومی تبدیل نشد. پیش ران های آینده پژوهی در این دهه:نیاز دولت و تجارت به برنامه ریزی بلند مدتآغاز پیشرفت های تازه در پیش بینی فناوری و اقتصادزوال تدریجی مرز میان آینده پژوهی و دیگر حوزه های دانشی و آغاز تلاش های میان رشته ای گویا چنین به نظر می رسد که انتخاب های انسان سبب پیدایش یک تفاوت می شود.آینده پژوهی - تاریخچهSlide45
پژوهش در عمليات و تحليل سامانه‌ها فوتوریبل و ژوونل رند و انديشكده‌ها شل، هادسون و سناريوپردازي انجمن آينده جهانآينده‌پژوهي (خاستگاه‌ها)Slide46
آینده‌پژوهی چیست؟آيندهپژوهي در پي پيش‌بيني آينده نيست؛ هدف اصلي آيندهپژوهي تحليل، طراحي و ساختن آينده بر پايه‌ي ارزش‌هاي جامعه است. 46Slide47
آینده‌پژوهی چیست؟آيندهپژوهي دانشي است كه به انسان ميآموزد چگونه به مصاف آيندههاي مبهم برود و در اين رويارويي دستخوش كمترين دشواري شده و بيشترين سود را به چنگ آورد. 47Slide48
آینده‌پژوهی چیست؟آيندهپژوهي در پي پيش‌بيني آينده نيست؛ هدف اصلي آيندهپژوهي تحليل، طراحي و ساختن آينده بر پايه‌ي ارزش‌هاي جامعه است. 48Slide49
آینده پژوهی چیست؟مطالعه و بررسی سازمند آینده های ممکن،محتمل و مرجح، ارزش های بنیادین،اسطوره ها و استعاره های یک جامعه یا ملت است.Slide50
ابعاد کلیدی و کارکردهای اصلی دانش آینده‌پژوهی50تعریف آینده‌پژوهیSlide51
مطالعه آيندههاي ممكن بررسي آيندههاي محتملبررسي تصويرهاي آينده مطالعه‌ي بنيان‌هاي معرفتي آينده‌پژوهيبررسي بنيان‌هاي اخلاقي آيندهپژوهي تفسير گذشته و تعيين موقعيت حال تلفيق دانش و ارزش براي طراحي اقدام اجتماعيافزايش مشاركت مردمي در تصويرسازي آينده و طراحي آنترويج تصوير مطلوب آينده و حمايت از آن اهداف آيندهپژوهي Slide52
مفروضات كليدي آينده‌پژوهيزمان پيوسته، خطي، يك سويه و بازگشت ناپذير استآينده بالضروره تداوم حال و گذشته نيست آينده‌انديشي از بخش‌هاي جدايي ناپذير اقدام بشري است آيندهپژوهي پر كاربردترين دانش است هيچ شاهدي از آينده در اختيار نداريم، آينده پيش‌بيني پذير نيست آينده كاملا از پيش تعيين نشده استوابستگي متقابل پديده‌ها در جهان و ضرورت كل نگريبرخي آينده‌ها بهتر از برخي ديگر هستندSlide53
هدف غایی آینده پژوهی، ساختن آینده ای بهتر است.ادوارد کورنیش، رییس انجمن آینده جهان و سردبیر فیوچریستآینده پژوهی - هدفSlide54
آینده های جهانغذا و کشاورزیاقتصاد جهانیجامعه و سیاست و جرایممناطق و ملت هااقتصاد و شهرها و کاردفاع و خلع سلاحبهداشتثبات و توسعهمحیط زیستروش های شکل بخشیدن به آیندهدانش و فناوریارتباطاتآموزشچهارده حوزه اصلی فعالیت های آینده پژوهیSlide55
«آینده پژوهان باید بر فرایند خیال پردازانه تصورات تاکید و تمرکز کنند، زیرا از این راه می توانند آینده های ممکن بیشتری را شناسایی و از این میان مطلوب ترین احتمال را در نظر آورده و برای تحقق آن بکوشند» «فردریک پل، اندیشیدن پیرامون آینده»تخیل علمی و آینده پژوهیSlide56
میشل ماری ین تخیل علمی به شیوه ای مدرن و سبکی ويژه در آینده پژوهی می داند.سر دبیران دانشنامه آینده ( گراهام مولتیور و جورج کوریان ) نویسندگان نوع علمی ـ تخیلی از جمله ولز، ژول ورن، آسیموف و آرتور سی کلارک را در ردیف های نخست اندیشه ورزان آینده پژوهی قرار دارند.تخیل علمی و آینده پژوهیSlide57
رابرت جانک، اهمیت قوه تخیل را به عنوان یک اصل پایه مشخص کرده و می گوید:« ممکن است تنها بخش کوچکی از قوه تخیل و رویا های ما به وتقعیت تبدیل شوند، اما تنها راه حل همین است. باید ابتدا چیزی را تصور کرد سپس در مورد آن تفکر نمود و ان گاه ان را عملی کرد. قوه تخیل مانند اهنربای بزرگی است که واقعیت را به سمت خود می کشد. در صورتی که آهنربا را خاموش کنیم هیچ چیز نمی تواند رخ بدهد.»Slide58Slide59
آینده های پیش روی افراد/سازمان هاSlide60
انواع آینده‌هاPossible - “might” happen (future knowledge)Plausible – “could” happen (current knowledge)Probable - “likely to” happen (current trends)Preferable - “want to” happen (value judgements)60Slide61
روشهاي آيندهپژوهي روشهاي اكتشافي (explorative)روشهاي هنجاري (normative) روش تصوير پرداز(Imagery)Slide62
آینده پژوهان می کوشند تصاویری تازه و بدیل از آینده فراهم سازند.:اکتشافات تصویر پردازانه از آینده های ممکنبررسی های نظام یافته از آینده های محتملارزیابی اخلاقی از آینده های مطلوب الوین تافلرآینده پژوهی- هدفSlide63
آینده های ممکن(هرآینده ای که محال ذاتی نباشد)اکتشاف خیال پردازانهآینده های محتمل: آینده هایی که بر پایه شواهد ، احتمال وقوع بیشتری دارند (امکان پیش بینی پذیری کم و بیش وجود دارد)وارسی سازمندآینده های مطلوب (آینده های خواستنی بر پایه ارزش و باورها)ارزشیابی اخلاقیآزمون تغییرات موجودنگرش دورنمای جامعپرسشگریطبقه بندی اهداف آینده پژوهیSlide64
انواع آينده« آيندههاي ممکن » (Possible Futures) شامل تما‌مي وضعيت‌هاي ممکني است، که مي‌تواند در آينده محقق شود. آيندههاي ممکن شامل آينده‌هايي است که ممكن است متناقض با اصول و دانش فعلي بشري باشد نظير بالاتر رفتن سرعت حركت يك شي از سرعت نور.«آيندههاي محتمل » (Probable Futures) به آن دسته از آينده‌هايي اشاره دارد که احتمالا تحقق مي‌يايد. براي اين نوع از آينده‌ها مي‌توان احتمال وقوع مختلف در نظر گرفت. چرا که بعضي از آينده‌ها از ساير آينده‌ها محتمل‌تر هستند. «آيندههاي مرجح يا مطلوب » (Preferable Futures- Desirable Futures) اين آينده‌ها بر خلاف آيندههاي ديگر كه از نوع شناختي هستند، از نوع برانگيزاننده اند. آينده مرجح ، آينده اي است كه تحقق آن را مي خواهيم. به واسطه‌ي آنکه افراد متفاوت داراي قضاوت‌هاي ارزشي مختلف هستند، لذا آيندههاي مرجح براي افراد گوناگون متفاوت است. 64Slide65
پيش‌بيني (كشف) آيندهForcastingآينده‌نگاريForesight
آينده
پژوهي
شاخه‌هاي آيندهپژوهي
65Slide66
چند كليد واژه كلان روند (megatrend)شگفتي‌ساز (wild card) نشانك‌هاي ضعيف (weak signals) تحليل برگذر (cross-impact analysis) آيندههاي مرسوم (official futures) آيندههاي بديل (alternative futures) Slide67
Transactional EnvironmentEnterpriseSTEEPPoliticalEnvironmentalTechnologicalEconomic
Social
Demographic
Cultural
محیط پر از آشوب ...
67Slide68
محیط پر از آشوب ...سیاستاقتصاداجتماععلم و فناوری محیط زیستوضع سیاسی کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقارابطه ایران با آمریکاانتخابات ریاست جمهوری ...68Slide69
محیط پر از آشوب ...سیاستاقتصاداجتماععلم و فناوری محیط زیستوضع سیاسی کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقارابطه ایران با آمریکاانتخابات ریاست جمهوری سال 1392...
ابهام در ارزش پول ملی
ابهام در سیاست‌های پولی و مالی و ارزی
تورم بسیار بالا
...
69Slide70
محیط پر از آشوب ...سیاستاقتصاداجتماععلم و فناوری محیط زیستوضع سیاسی کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقارابطه ایران با آمریکاانتخابات ریاست جمهوری سال 1392...ابهام در ارزش پول ملیابهام در سیاست‌های پولی و مالی و ارزی تورم بسیار بالا
...
گسست فرهنگی میان نسل‌های مختلف
تغییر در معیارها و ارزش‌ها
نرخ بالای بیکاری
...
70Slide71
محیط پر از آشوب ...سیاستاقتصاداجتماععلم و فناوری محیط زیستوضع سیاسی کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقارابطه ایران با آمریکاانتخابات ریاست جمهوری سال 1392...ابهام در ارزش پول ملیابهام در سیاست‌های پولی و مالی و ارزی تورم بسیار بالا
...
گسست فرهنگی میان نسل‌های مختلف
تغییر در معیارها و ارزش‌ها
نرخ بالای بیکاری
...
پدیده دنیای مجازی
سرعت بالای تغییرات و تحولات فناورانه
سرعت بالای دسترسی به اطلاعات
...
71Slide72
محیط پر از آشوب ...سیاستاقتصاداجتماععلم و فناوری محیط زیستوضع سیاسی کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقارابطه ایران با آمریکاانتخابات ریاست جمهوری سال 1392...ابهام در ارزش پول ملیابهام در سیاست‌های پولی و مالی و ارزی تورم بسیار بالا
...
گسست فرهنگی میان نسل‌های مختلف
تغییر در معیارها و ارزش‌ها
نرخ بالای بیکاری
...
پدیده دنیای مجازی
سرعت بالای تغییرات و تحولات فناورانه
سرعت بالای دسترسی به اطلاعات
...
ناپایداری منابع آبی
تغییرات زیست محیطی و بلایای طبیعی
تاثیرات مخرب غیرقابل پیش‌بینی فناوری بر محیط زیست
...
72Slide73
انديشيدن به آينده (تاريخچه) غيب‌گويي (divination) آينده‌شناسي آينده‌انديشي (future thinking) آيندهپژوهي (Futures studies) Slide74
74سیر تکوین آینده پژوهی 1- بررسی نیروهای خارجی تاثیرگذار بر آینده (طالع بینی و پیش گویی) ستاره بینی Astrology 2- بررسی ساختار (الگوهای تاریخی تغییر، ظهور و سقوط ملت ها و نظام ها) Prophecy3- عامل انسانی (مطالعه تاریخ و خلق تصاویر مرجح آینده) ForecastingSlide75
75مسیر تاریخی تکوین آینده پژوهیستاره بینی:جهان هستی از الگوهای نگاشت یافته و ترسیم شده برخوردار است که در حرکت ستاره ها نهفته است هدف آن پیش گویی برای پرهیز از مخاطرات است کنترل فردی آینده از راه پیش گویی Slide76
1- آینده محتوم و از پیش رقم خورده است، پس می توان آن را پیش بینی کرد.2- آینده با عدم قطعیت همراه است و انتخاب آن از میان گزینه های بدیل، امکان پذیر است.تفکر آینده نگر - پیشینهSlide77
77مسیر تاریخی تکوین آینده پژوهیپیش گویی:افرادی خاص به سطوح عمیق تر ذهن دسترسی دارند (فرض) و می توانند آینده را ببینند مبتنی بر بیان روابط (برای مثال، میان حرکت ستاره ها) نیست، بلکه دارای ماهیتی چشم اندازساز و بصیر است. از پیش گویی برای خلق نظام ها و جهان هایی تازه (نه پیش بینی رویدادهای خاص) استفاده می شود. Slide78
78مسیر تاریخی تکوین آینده پژوهیپیش نگری: تکنیک دلخواه برنامه ریزان، اقتصاددانان و دانشمندان علوم اجتماعی است. تلاش برای ثبات بیشتر جهان و کنترل آینده تصمیم گیران با دسترسی به اطلاعات بهنگام و بیشتر می توانند تصمیم های خردمندانه تری بگیرند.Slide79
آینده پژوهی در جست و جوی واقعیتسنت امریکایی(تجربی)سنت اروپایی(انتقادی)سنت چند فرهنگیسنت آینده های یکپارچه(انتگرال)Slide80
رویکرد انتگرال در نمایی کلیاوآن هامنماSlide81
individualcollectiveInteriorexteriorSlide82
وجوه واقعیت درحال و آیندهفردیگروهیدرونیبیرونیSlide83
آینده پژوهان حوزه دانش وفناوری خوش بین اندیشه بلند مدتآینده پژوهان حوزه تجارت خوش بین اندیشه کوتاه مدتآینده پژوهان حوزه اجتماعی بد بین اندیشه کوتاه مدتآینده پژوهان حوزه محیط زیست بد بین اندیشه بلند مدتچهار نگرش فرهنگی به آیندهSlide84Slide85
ModellingExtrapolationIndicatorsBenchmarkingکمی(6)Cross-impact
Bibliometrics
روش‌شناسی
Creativity
تعامل
خبرگی
داده‌های واقعی
Science fiction
Scanning
Brainstorming
Essays / Scenario writing
Conferences / Seminars
Wild cards
SWOT analysis
Expert Panels
Genius forecasting
Scenario workshop
Morphological analysis
Interviews
Literature review
Citizen Panels
Relevance trees / Logic charts
Backcasting
Role Play/Acting
R. Popper (2006)RoadmappingQuantitative Scenarios/SMICDelphi
System/Structural analysisVoting / PollingGaming-simulationStakeholders MappingKey/Critical technologiesMulti-criteriaPatent analysisکیفی
(17)
شبه کمی
(10)
خلاقیت
85Slide86Slide87
Ozcan SaritasLogo local institutionMethodsModellingExtrapolationIndicatorsBenchmarkingCross-impact
Bibliometrics
Creativity
Interaction
Expertise
Evidence
Science fiction
Scanning
Brainstorming
Essays / Scenario writing
Conferences / Seminars
Wild cards
SWOT analysis
Expert Panels
Genius forecasting
Scenario workshop
Morphological analysis
Interviews
Literature review
Citizen Panels
Relevance trees / Logic charts
Backcasting
Role Play/Acting
Roadmapping
Quantitative Scenarios/SMICDelphiSystem/Structural analysisVoting / PollingGaming-simulationStakeholders MappingKey/Critical technologies
Multi-criteriaPatent analysisCreativityUnderstandingSynthesisAnalysis & Selection
Actions
TransformationSlide88
روش هاي كلي آينده نگاريQualitativeQuantitativeSemi-quantitativeMethods providing meaning to events and perceptions. Such interpretations tend to be based on subjectivity or creativity often difficult to corroborate (e.g. brainstorming, interviews)Methods measuring variables and apply statistical analyses, using or generating (hopefully) reliable and valid data (e.g. economic indicators)
Methods which apply mathematical principles to quantify subjectivity, rational judgements and viewpoints of experts and commentators (i.e. weighting opinions)
Backcasting
Brainstorming
Citizens panels
Conferences/workshops
Essays /Scenario writing
Expert panels
Genius forecasting
Interviews
Literature review
Morphological analysis
Relevance trees /logic charts
Role play / Acting
Scanning
Scenario /Scenario workshops
Science fictioning (SF)
Simulation gaming
Surveys
SWOT analysis
Weak signals /Wildcards
Benchmarking
BibliometricsIndicators / time series analysis
Modelling
Patent analysisTrend extrapolation / impact analysisCross-impact / structural analysisDelphiKey / Critical technologiesMulti-criteria analysisPolling / VotingQuantitative scenarios / SMICRoad mapping
Stakeholder analysisSource: R. Popper (2008)Slide89
روشهاي رایج آينده پژوهيروش‌‌هاي به‌كار رفته در پروژه‌هاي آيندهپژوهي كه توسط "شبكه نظارت آينده‌نگاري اروپايي(EFMN)" انجام شد، 26 نوع روش‌شناسي رايج انتخاب، و كاربرد آنها در 800 پروژه آيندهپژوهي شناسايي شد. در اين مطالعات اغلب از چندين روش استفاده شده‌اند، بيشتر آنها از چهار تا هفت روش و برخي ديگر بيش از ده روش را مورد استفاده قرار داده‌اند .روشهاي با كاربرد گسترده(بين 800 پروژه، در300 مورد يا بيشتر استفاده شده‌اند)روشهاي با كاربرد متوسط (بين 800 پروژه، در 50 مورد استفاده شده‌اند)روشهاي با كاربرد كم
(بين 800 پروژه، دركم‌تر از 50 مورد استفاده شده‌اند)
مرور اسناد(آثار پیشین)
پنل خبرگان
سناريوها
توفان‌هاي فكري
دلفي
پايش
كارگاه‌هاي آينده
مصاحبه‌ها
فناوري‌هاي كليدي
تحليل‌هاي ابرروند
مدل‌سازي و شبيه‌سازي
پرسشنامه/ ارزيابي
تحليل
SWOT
طراحي نقشه راه فناوري
قياس/ استنتاج روند
پس‌نگري
تحليل كتاب شناختي
پنل‌‌هاي شهروندي
تحليل تأثيرمتقابل
بازيتحليل ريخت‌شناسي
تحليل چند معياري
درخت رابطهنگاشت ذي‌نفعان تحليل ساختاري (مانند ميك‌مك)89Slide90
گزينش روش در آينده‌پژوهيمقايسه روشهاي آيندهپژوهي با اهداف پروژه90Slide91
گزينش روش در آينده‌پژوهيسازگارسازي روشهاي آيندهپژوهي با نيازهاي اطلاعاتي91Slide92
طبقه‌بندي روشهاي آينده‌پژوهيرويكردروش‌هاموضوع شناسيپويش محيطي (environmental scanning)تحليل SWOT
پيمايش موضوع
ها (
issue survey
)
برون
يابي
برون يابي روند
(trend extrapolation)
مدل شبيه‌سازي
(simulation modeling)
پيش‌بيني نبوغ‌آميز
(Genius Forecasting)
دلفي
(Delphi)
نوآورانه
ذهن‌انگيزي (brainstorming) تحليل برگذر (cross impact)پانل خبرگان
(expert panels) سناريوها (scenarios) اولويت‌بنديفناوري‌هاي كليدي (critical technologies)ره‌نگاشت (roadmapping)Slide93
انواع آینده پژوهی (رویکردها)1- پیش بینی محور: (مبتنی بر علوم اجتماعی و تجربی)2- تعبیری: مبتنی بر پیش بینی نیست، بلکه بر پایه درک تصاویر آینده است. 3- انتقادی: (برآیند تفکر پسا ساختاری. پرسش درباره پی بردن منافع فرد یا گروهی از تحقق آینده ای خاص)4- پژوهش/یادگیری حین عمل برآوردی: توسعه ی آینده از سوی ذی نفعان با بهره گیری از فرض های بنیادین آینده (برای مثال، آینده خطی است یا چرخه ای؟).Slide94
آینده پژوهی پیش بینی محور (Predictive F.S.)سناریو در این رویکرد انحراف های جزیی از آینده و محور هنجار هستند نه پیشنهاد دیدگاه ها و جهان بینی های بدیل.وابستگی آشکاری به عوامل چندی دارد و منافع و علایق را تعدیل می کند (به ارزش ها کم تر توجه دارد). فرض بر آن است که آینده تداوم خطی گذشته است و می توان جهان تجربی را شناخت. Slide95
1- پیش بینی آینده2-واپایش(کنترل) آینده«اغلب تغییرات چشم گیر در صد ساله اخیر پیش بینی نشده است.» «پیتر راسل»«سخن گفتن از آینده های ممکن و محتمل توجیهی بر ناتوانی بشر در پیش بینی آینده است.» «گراهام می»«شایسته است پیرامون آینده به عنوان چندین احتمال بدیل بیندیشیم» «پیتر بیشاپ»«اگر بتوان آینده هایی را با قطعیت پیش بینی کرد، جبری و جزمی بودن آن اثبات می شود و ثابت می شود آینده از پیش رقم خورده است» «ادوارد کورنیش»«پیش بینی آینده تخیل و اقدام های ما را جهت بخشیده، نگرش و چشم داشت ها یی را موجب می شود.» «ضیاءالدین سردار» آینده پژوهی و دو مقوله کانونیSlide96
جهان پیرامونی به میزان درخور تأملی نظم، پیوستگی و الگوهای تکرار شونده دارد.این جهان سراپا پیش بینی ناپذیری نیست و از الگوها و قواعدی هم پیروی می کند. «ادوارد کورنیش و گراهام مولتیور»قراردادهای اجتماعی عامل تسهیل گر پیش بینی است.واقعیت هر دو جنبه و نگرش را در بر دارد:میزانی از قوانین و روال های پیش بینی پذیرمیزانی از آینده اندیشی، اختیار و عدم قطعیتآینده پژوهی و پیش بینی آیندهSlide97
برخی آینده پژوهان : تاریخ می تواند بستری مناسب برای پیش بینی آینده باشد.برون یابی روند مناسب ترین روش پیش بینی آینده است. «گراهام مولتیور» There is nothing new under the sun.پیوستگی های گذشته و آینده که پیش بینی را امکان پذیر می سازند:پیوستگی وجودپیوستگی الگوپیوستگی تغییرپیوستگی روابط علی « ادوارد کورنیش» برون یابی روند – پیش بینی آیندهSlide98
98مروري بر مفهوم روندمفهوم روندروند تغييرات پيوسته و منظم داده در بستر زمان است.روند دربردارنده‌ي سلسله رويدادهايي است که با هم به طور منطقي رابطه دارند.پس اگر روندي را بشناسيم، مي‌توانيم:رويدادهاي مرتبط با آن را پيش‌بيني كرد.اقدام‌هاي ديگران را تحليل كرد.تصاوير آينده را ترسيم كرد.Slide99
روندارتباط يك روند با رويدادهاي مرتبط: 99Slide100
100مروري بر مفهوم روندتأملي درباره‌ي روندها آيا روند يک امر اکتشافي است؟ آيا ما در عالم واقع چيزي به نام روند را مي‌توانيم نشان دهيم؟ آيا روند قابل مشاهده است؟ روند در ذهن ما شکل مي‌گيرد. آنچه در خارج وجود دارد رويدادها هستند که قابل مشاهده‌اند. Slide101
101مروري بر مفهوم روندفرايند شكل‌گيري روندها مشاهده‌ي رويدادهاي گوناگون گزاره‌هاي مشاهدتيپردازش روندهاSlide102
102مروري بر مفهوم روندگزاره‌هاي مشاهدتي: تعداد کارمندان زن نسبت به ده سال پيش 35 درصد افزايش داشته است.دماي متوسط کره‌ي زمين نسبت به ده سال گذشته افزايش قابل توجهي داشته است. نسبت دانشجويان دختر به دانشجويان پسر در چند سال گذشته افزايش زيادي پيدا کرده است. بازدهي کار کارمندان شركت‌هاي بزرگ در سالهاي اخير کاهش يافته است.امسال ميزان بارش باران در کشور نسبت به متوسط سي ساله کاهش زيادي را نشان مي‌دهد.خرس‌هاي قطبي در حال انقراض‌اند. نرخ بيکاري رو به افزايش است. Slide103
آيندهآينده واقعيآيندهآيندهآيندهآينده
رويداد 3
رويداد 4
رويداد 5
رويداد 6
رويداد 2
رويداد 1Slide104
104مروري بر مفهوم روندروندهاي حاصل از گزاره‌هاي مشاهدتي: روند گسترش آلودگي کره زمين: چون آلودگي زمين زياد شده است دماي متوسط هر سال افزايش مي‌يابد و در نتيجه زندگي خرس‌هاي قطبي به خطر افتاده است و علت کاهش ميزان بارش در کشور نيز همين است.روند افزايش ورود زنان به عرصه‌هاي اجتماعي: با ورود هرچه بيشتر زنان به عرصه‌ي اجتماع تعداد دانشجويان دختر هم افزايش يافته و بنابراين در کارمندان دولت هم که اغلب از فارغ‌التحصيلان دانشگاه هستند نسبت زنان افزايش يافته است اين مساله موجب شده است بازده کاري کارمندان پايين بيايد چون کارايي زنان کمتر است و ضمناً با اشتغال زنان عرصه‌ي فعاليت براي مردان کم شده و بيکاري افزايش يافته است.Slide105
رونددستاوردهاي شناسايي روندهاپيش‌بيني رويدادهاي مرتبط با روند تحليل اقدام‌هاي ديگران ترسيم تصاوير آيندهتوصيه به سازمانشناسايي جهت‌گيري‌هاي آيندهاطمينان از پابرجايي سياست‌ها، برنامه‌ها و تصميم‌ها105Slide106
106مروري بر مفهوم روندلايه‌هاي گوناگون روندها:روندها داراي لايه‌هاي گوناگوني هستند.در لايه‌هاي زيرين ما روندهاي جزيي و کوچک را داريم که چه بسا مربوط به قشر خاصي از جامعه و رويدادهاي مربوط به آنها باشد.در لايه‌هاي بالاتر ما با روندهاي کلي‌تر که از برايند يا پيوند چند روند جزيي‌تر شکل گرفته‌اند روبه‌رو مي‌شويم.Slide107
107مروري بر مفهوم روندچند نكته در باب روندهاروند مفهومي ذهني است و نمي‌توان آن را در عالم واقع مشاهده كرد. اين مفهوم ذهني، ابزارهايي عيني فراهم مي‌سازد تا با استفاده از آن، آينده بر پايه‌ي ارزش‌هاي جامعه تغيير يابد. روندها اموري اكتشافي به شمار نمي‌آيند. روندها با توصيف حقايق امور و بيان سازگاري منطقي متغيرها و مولفه‌هاي تاثيرگذار بر آينده، تمهيداتي براي تغيير در آينده ايجاد مي‌كنند.Slide108
روندانواع روندهاروندها به طور كلي به دو دسته تقسيم مي‌شوند:روندهاي الگوناپذير روندهاي الگوپذير:روند خطي y=a+bxروندنمايي log y=a+b log xروند سهمي y=a+bx+cx2منحني‌هاي رشد y=a/1+ea-bx+ed-cx .منحني‌هاي چرخه حيات y=a/1+ed-bx+ed-cx هميشه روندها خطي نيستند!108Slide109
موردكاوي: نگاشت آينده109Slide110
موردكاوي: دورنماي دانش و فناوري110Slide111
خروجي پروژه‌هاي آينده‌پژوهيدو پرسش مهم:در هر سازماني چه فعاليتي را بايد انجام دهيم؟تقدم و تاخر اين فعاليت‌هاي چگونه است؟111Slide112
آینده در حال تغییرجهان با شتاب در حال تغییر و دگرگونی است(بیمارهای واگیردار، تغییرات اقلیمی، رویدادهای تروریستی، بحران های بهداشتی، تغییر ارزش های اجتماعی، پیشرفت های فناورانه و تغییر پارادایم) تغییر در سطح سازمان و کسب و کار:رقابت شدیدهمگرایی بازاررقیبان نوخاستهگسترش تخصص هاتبادل سریع اطلاعاتالگو های تازه کسب و کار112Slide113
جهان فرداروندها رویدادها و شگفتی های کنونی، عملکرد جهان فردا را به شدت متاثر می سازد:اخلال ها، شوک های جهانی، ملی محلیناکارآمدی روش های سنتی پیش بینی تغییر چارچوب کسب و کار نیاز کسب و کارها و سازمان ها به شناخت و درک آینده 113Slide114
برخی پرسش های راهبردی در سازمان هامشتری و ارزش های جامعه چگونه تغییر می کند؟فرصت ها و تهدید های تازه و رو به رشد کدامند؟رقیب بعدی چه کسی می تواند باشد؟در آینده به کدام قابلیت ها نیاز داریم؟کدام قابلیت ها نیازمند تعدیل، تقویت یا کاهش سرمایه گذاری است؟چه آینده هایی احتمال وقوع دارند؟بهترین آینده کدام است و چگونه ساخته می شود؟ 114Slide115
نشانه های رویارویی با تغییر در سازمان و کسب و کارتمرکز راهبردی و هم زمان بر نوآوری و ریسکگردآوری نظام مند اطلاعات درباره تغییرات آیندهمعنا سازی و ادراک تغییرات درباره آیندهمعنا سازی و ادراک تغییرات نوآیند و سازگاری با آنهاهمکاری و مشارکت فراتر از مرزهای سنتی کسب و کار و تجارتبهره گیری از فرآیندهای ساده و سریع برای کاهش چرخه های زمانیسنجش و پاداش برپایه معیارهای درون سازمانی115Slide116
راهکار های رویارویی با VUCAباید از چشم انداز کمک گرفتبرای غلبه بر ناپایداریباید معنا سازی کردبرای رویارویی با عدم قطعیتشفافیت خلق کردبرای رویارویی با پیچیدگیباید چالاک بودبرای رویارویی با ابهامSlide117
شرکتسامانه تحلیل و گذرگاه های آنارزیابی شرکتبرنامه ریزی سنجشتحلیل محیطیسناریو های محیطیچشم انداز های آیندهفرصت ها و مخاطراتتوصیف سامانهSlide118
تحلیلپیش بینیبرنامه ریزی
اقتصاد جهانی
اقتصاد مناطق
اقتصاد ملی
بخش بازار
شرکت
پویایی جهانی در پیش بینی آیندهSlide119
پژوهش بازار های متعارفامروزتحلیل پیش نگری اقتصادیدورنمای کوتاه/ میان مدت پژوهش راهبردی بازارپژوهش راهبردی بازارتحلیل رقابتتحلیل نوآوری فناوری
5 سال
ارزیابی تاثیر محصول
10سال
دور نمای بلند مدت
پایش فناوری های راهبردی
ارزیابی فناوری
پیش بینی فناوری
پایش فناوری
سناریو جامعه آینده
اندیشگان سیاسی (برای مثال)
روند ها جهانی
15 سال
پویایی جهانی در پیش بینی آینده- ادامه Slide120
راهبرد در جهان شبکه ای(از تفکر تا اجرا)Slide121
پایششناخت ارتباطات روند هاتحول و دگرگونیترسیم الزامات کسب و کاربرآورد(پیش نمایی)دورنما سازی آیندهتحلیلتشخیص پیشران های تغییرنشانک های ضعیفروند های محیطیروند های صنعت/ مصرف کنندگانپایگاه داده های روند های
”Z”
مدیریت راهبردی
توسعه کسب و کارهای
تازه
مجموعه
طرح های خلاقانه
عوامل کلیدی
موضوعات نوآیند
شگفتی ساز ها
آینده نگاری مصرف- کنندگان
سناریو
ها
ره نگاشت ها
فرآیند های خلاق/ کارگاه ها
مفاهیم نوآورانه
جعبه ابزار
راهبرد های پایه ای در کسب و کارSlide122
ساخت سناریو ها روش های آینده چند گانهشرایط کنونیتصویر آیندهتعیین اجزای سامانهچه هنگام و چرا؟راهبرد های بازیگرانتحول موفقیت بازیگران
تحول موضوع در دست بررسی
پیامد ناپیوستگی و گسست ها در توسعه متغیر های کلیدی
نگاشت موقعیت/ متغیر های کلیدی
اطلاعات فرا چندگانهSlide123
کلان محیط(متغیر های برون زا)نکات کلیدی و کاوش متغیر- های کلیدیمتغیر های موثر(کلیدی)متغیر های وابستهکاوش گذشته نگرسازوکارها، روند ها،پیشران ها و بازیگرانشرایط (محیط)کنونیبذر تغییر
برنامه بازیگران
دستور کار
راهبرد ها و بازیگران
مجموعه مفروضات محتمل برای آینده بر پایه متغیر های کلیدی
سناریو ها
مسیر ها
تصویر ها
پیش نگری ها
راهبرد های بدیل
برنامه اقدام
پدیده در حال بررسی
(متغیر های درون زا)
تحلیل ساختاری/روش
MIC MAC
تحلیل نقش بازیگران
روش
MACTOR
روش خبره محور/ پیمایش
SMIC
تحلیل ریخت شناسی
تحلیل های چند معیاره چند قطبی
مدلی برای استراتژی در جهان شبکه ایSlide124
سطوح آینده‌پژوهی: نوع و عمق مطالعات دیده‌بانی آینده بلندمدتپویش محیطی
پایش متغیرهای کلیدی
شناسایی علایم ضعیف تغییر
تحلیل و ارزیابی
مطالعه روندها و رویدادهای آینده
مدل‌سازی و پیش‌بینی
آینده‌نگاری
ایجاد بصیرت، اجماع و اشتراک نظر
اولویتگذاری و تدوین ره‌نگاشت
تحلیل و تدوین سناریوها
چشماندازسازی
و ترسیم آینده
پیش‌بینی
دیده‌بانی
124Slide125
This is common reaction when people when ask to deal whit that ecosystem in the strategy process.Slide126
آینده نگاری چیست؟ظرفیت و توانش تفکر سازمند درباره آینده که به تصمیم کنونی کمک می کند و قابلیتی ضروری برای توسعه فردی، سازمانی و اجتماعی است.آینده نگاری فرایند سازمند گردآوری اطلاعات بینش آفرین و معطوف به آینده در افق میان و بلند مدت است که تصمیم های امروز و اقدام های آینده ساز را هدف گرفته است.FOREN,2001The power of standing in the future.Slide127
آینده نگاری کسب و کارWhen we consciously use foresight in corporate processes to inform strategy, we are practicing “Strategy Foresight”استراتژی متعلق به آینده است، نه حالتمام دانش ما متعلق به گذشته است،اما تصمیم های ما برای آیندهاستراتژی های آینده در زمان حال و برپایه دانش گذشته شکل می گیرد.Slide128
چرا، شرکت ها نمی توانند خود را با ناپیوستگی برخاسته از تغییر سازگار کنند؟1- آهنگ شتابان تغییر(چرخه کوتاه عمر محصول)2- ناآگاهی (بی خبری) از نشانک های ضعیف و اخلال ادراکی3- اینرسی(تعلل)Slide129
چگونه می توان ناپیوستگی و تغییر را مدیریت کرد؟1- تقلیل پیچیدگی از راه تعیین روندهای نوآیند و تعیین همبستگی آن ها2- آمادگی برای تصمیم راهبردی3- حمایت از فرایند نوآوری4- توسعه حوزه ها و بازارهای آینده و تازه5- خلق جهت گیری به سوی توسعه آینده6- خلق دانش پایهSlide130
گام ها و مراحل آینده نگاری راهبردی کسب و کار1- قلمروبندی: حوزه تمرکز موضوع،فلسفه وجودی،اهداف و آرمان، سطح سازمانی، کاربران ذی نفعان، منابع اطلاعاتی، قلمرو زمانی، منابع، روش و روش شناسی، برونداد و مداخلات، ارزش گذاری و بازنگری2- پویش: نشانک ها، پایش3- پیش نگری: خلق آینده های بدیل و تصویر پردازی هرآینده4- چشم انداز سازی: خلق تصویر مطلوب باورپذیر 5- برنامه ریزی6- اقدامSlide131
پنج بعد کلیدی آینده نگاری کسب و کار1- گردآوری و کاربست اطلاعات2- ترکیب روش ها3- افراد و شبکه ها4- سازمان5- فرهنگSlide132
دسته بندی و طرح پرسش های راهبردیتامل در چگونگی تغییر و آزمونکشف تغییرات محیطی: نیروهای پیشرانتعیین موضوعات سازمانیتعیین ابعاد کلیدی عدم قطعیتخلق سناریوهای بدیل آیندهتوافق و پذیرش آینده مطلوبتعیین حوزه های سیاست راهبردیپیشنهاد دستورکاری برای اقدامحرکت به سوی برنامه ریزی راهبردی ظهورواگراییهم گرایی
ذهن انگیزی
پویش افق
پیمایش پرسشنامه
گفت و گوهای راهبردی
کارگاه های آیندهSlide133
2- استعلام از ذی نفعان3- پالایش پرسش های راهبردی4- گردآوری دورنماهاآن چه به نظر می رسد در حال شکل گیری است5- جست و جوی تفاسیر بدیل چه چیزی واقعا در حال انجام است.6-پیش چیزی واقعا ممکن است رخ دهد؟ چه رخدادی مطلوب است؟ 7- نیازمند چه اقدامی هستیم؟8- اقدام هماهنگ شده1- عدم قطعیت های شناسایی شدهSlide134
پرسش های راهبردی1- بافتار کلان محیط چگونه خواهد بود؟2- نیروهای پیشران تغییر چگونه محیط را شکل می دهند؟3- سازمان با چه مسایلی روبرو خواهد بود؟4- آینده های بدیل و مطلوب چگونه ممکن است روی دهند؟5- چه حوزه هایی در سیاست راهبردی و برنامه اقدام شوند؟Slide135Slide136
سناریو 1سناریو 2سناریو 3سناریو 4.......جامعه و فرهنگفناوری و نوآوری
اقتصاد و تجارت
محیط، اخلاقیات
سیاست ها،حکمرانی
پروراندن آینده نگاری
رهبری بصیر
هم افزایی با سازمان
بهسازی
خلق پایداری
آینده های بدیل
واگرایی
همگرایی
عدم قطعیت و تغییر
چشم انداز مطلوب
ظهور
راهبردهای پابرجاSlide137Slide138
سطوح آینده‌پژوهی: قلمرو و گستره موضوعآینده‌پژوهی فردیآینده‌پژوهی سازمانیآینده‌پژوهی محلی/منطقه‌ای
آینده‌پژوهی ملی
آینده‌پژوهی منطقه‌ای
آینده‌پژوهی جهانی
پروژه ملنیوم سازمان ملل
خاورمیانه 2015
ایران1404/ترکیه2035
آینده منطقه آزاد قشم
نیروی هوایی 2025 آمریکا
چشم‌انداز شخصی
آینده‌پژوهی موضوعی
انقلاب فناوری تا سال 2020
138Slide139
کلید واژه‌های مرتبطکلید واژه‌های مختلفی در تعریف و تبیین دیده‌بانی مطرح است که در متون مختلف مرتبط با موضوع، بعضاً در معانی مشابه یا نزدیک به‌هم استفاده شده‌اند. دیده‌بانی بیشتر معطوف به محیط بیرونی است.IdentifyingRecognizingMonitoringScanningscreeningSurveillanceExploringObservingScoutingWatchingEspyingشناساییتشخیصپایشپویشغربالگریمراقبتاکتشافرصددیدهبانیکشیکجاسوسی
139Slide140
آيندهپژوهي فرايند است نه پروژهديده‌باني(اقدام-زمان) مساله
تحليل روند و شناسايي پيشران
سناريونويسي
اولويت‌گذاري
چشم انداز و اهداف چشم انداز
ره نگاشت
140Slide141
پیش بنی های آینده، خود ـ تقویت گر هستند( بهترین راه آینده، پیش بینی آن است.)پیش بینی ها اغلب با تفکر آرزومندانه همراه می شوند.تخیل علمی و گمانه های شهودی می توانند کارساز تر از برون یابی های آماری باشند.خبرگان و نخبگان یک حوزه همواره بهتر از دیگران نیستند.پیشران ها، عوامل کلیدی و آغاز گر ها در پیش بینی باید مشخص شوند.به تفکر واگرا و نگاه غیرخطی توجه داشته باشیم.ایجاد توازن در استدلال منطقی و خیال پردازی واجد اهمیت فراوان است.معیار ها و راهکارهای برای پیش بینیSlide142
1. تغییر هموراه خطی نیست.2. شگفتی سازها مخل روند یابی هستند.( در شگفتی سازها درونداد و برونداد برابر و همسان نیستند).3. نظریه آشوب، پیچیدگی، سامانه های باز، ادله هایی بر پیش بینی ناپذیری هستند.نظریه کوانتوم در برابر فیزیک جزم اندیش کوانتومی و طیفی از احتمالات برای حالت های ذرات ریز اتمی قابل پیش بینی است، اما نمی توان رفتار قطعی و حتمی را برای آن ها پیش بینی کرد.الکوهایی احتمالی برای تغییر غیرخطی و آشوبناک وجود دارد و در نتیجه برخی ویژگی های آینده را می توان پپش بینی کرد.نقد پیش بینی و برون یابی روندSlide143
آینده آینده‌‌پژوهیآینده‌پژوهی احتمالاً در پنج حوزه تکامل می‌یابد که عبارتند از:پیش‌نگری به یادگیری حین عمل برآوردی.تقلیل‌گرا به پیچیده.افقی به عمودی.تحقیق تجربه‌گرای کوتاه‌مدت به تاریخ بلندمدت از جمله روایت‌های بزرگ.تحول سناریو به آینده‌پژوهی اخلاقیSlide144
معيارهاي اساسي اقدام هوشمندانهـ روش OODAـ اريك هارتمان: قانون من در نبرد هوايي اين است: هر كس زودتر دشمن را ديد، نيمي از راه پيروزي را طي كرده است.Slide145
حلقه اوداحلقه اودا (OODA)که سرهنگ نیروی هوایی جان بوید(1927-1997) آن را مطرح کرد، شامل:چرخه‌ي مشاهده(حس علائم محيطي)،تشخیص موقعیت(تفسير)،تصميم (انتخاب گزينه اي از ميان مجموعه‌ي پاسخ‌ها) و سپساقدام (اجراي پاسخ) است.145Slide146
حلقه اوداخلبان‌هایی که چرخه‌ی اوداي سريع‌تری داشته باشند، احتمال پيروزي آنها در نبرد هوايي بیشتر است، در حالي که آن‌هايي که کندتر هستند، به ناچار آخرين عکس‌العمل پس از شکست، يعني "پرش با چتر!" را تجربه خواهندکرد. عملیاتیسازیکاوشتفسیربرنامهریزی3. تصمیمگیری
4. اقدام
1. مشاهده
2.تشخیص موقعیت
O
bserve
O
rient
D
ecide
A
ct
146Slide147
پویش وپایش محیط در سازمانپويش محيط به‌عنوان "نوعي رادار براي پایش محیط به‌صورت نظام‌مند و دريافت علايم كوچك و بزرگ، جديد و غيرمنتظره" تعريف شده است.147Slide148
فرایند کلی پویش و پایش محیطبه طور کلی، فرایند پویش محیط شامل سه فعالیت اصلی است:جمعآوری اطلاعات مربوط به محیط خارجی سازمان،تحلیل و تفسیر این اطلاعات، واستفاده از این اطلاعات در تصمیمگیریهاهدف اصلی این فرایند، یادگیری و مداخله در تغییرات محیطی برای سازگار شدن با آن‌هاست.148Slide149
مهمترین دلایل ناتوانی سازمان‌ها را در ارزیابی محیط پیرامونی و پیش‌بینی رفتار آتی آن:چارچوب نامناسب(مدل نامناسب برای تبیین موضوع)تعصبات شناختي و انگيزشي(مداخله هنجارها، تعصب، تمایلات)توصيف نادرست از عليت(رابطه علت و معلولی میان پدیده‌ها)موانع پویش و پایش محیط 149Slide150
پویش محیطی رسمی و غیر رسمی:پویش غیررسمی، زمانی است که سازمان به‌صورت منظم و برنامه‌ریزی شده، رهگیری مسایل از قبل تعیین شده محیطی را در دستور کار قرار نمیدهد.در رسمي‌سازي فرايند پويش محيط دو عامل تعداد موضوعات رهگيري شده (اندازه مجموعه مسايل) و افق زماني اين موضوعات (امتداد زماني رهگيري) مدنظر مي‌باشد. انواع پویش و پایش محیط150Slide151
هر چه فرايند برنامه‌ريزي رسمیتر باشد، شمار موضوعات بیشتري در يك بازه زماني خاص بررسي خواهد شد اما افق زماني كاهش مي‌يابد.از آن‌جا كه اين فرايند به‌شکل منظم و ادواري انجام مي‌شود، اين نقطه ضعف را جبران خواهد کرد.انواع پویش محیطپيچيدگياندازه‌ي مجموعه مسايلفرهنگ مشاركتيافق‌زماني رهگيري مسايلپويش محيطي رسمي
151Slide152
چهار عنصر پيچيدگي محيط، فرهنگ سازماني مشاركتي، اندازه مجموعه مسايل و افق زماني به‌صورت مستقيم به پويش محيطي رسمي ارتباط داده می‌شود:همانطور که گفته شد، رويه‌هاي رسمي پويش محيطي موجب رهگيري تعداد مسايل بیشتر (اندازه‌ي مجموعه مسايل) و كاهش افق زماني مي‌شود. در مقابل،هر چه تعداد عوامل فشار خارجي بیشتر شود، سازمان بیشتر به اجراي فرايند رسمي پويش رو مي‌آورد.وجود فرهنگ مشاركتي در سازمان سبب مي‌شود تا افراد با جست‌وجوي اطلاعات خارجي سازماني به نقد وضع موجود پرداخته و بیشتر به استقرار سازوكار‌هاي رسمي پويش محيط علاقمند شوند.انواع پویش محیط152Slide153
پويش فعالپويش آزمایشیپويش مشروطپويش بی‌هدف منفعلفعال
رويكرد سازمان
محيط تحلیل ناپذیر
محيط تحليل پذیر
تحليل‌پذیری محيط
سازمان براي کسب اطلاعات
تلاش نمي‌كند
سازمان به
اطلاعات اندك و اتفاقی
كه به‌دست آورده خشنود است
سازمان براي پويش محيطي
منبعي اختصاص نمي‌دهد
سازمان با
مخاطره شکست
در برابر تغییر و تحولات محیطی مواجه است
با
مطالعه‌ي محیط
مي‌كوشد تا اطلاعاتي مبسوط نصيب خود سازد و
واحدي مستقل براي پويش محيط
اختصاص مي‌دهد.
در پويش فعال،
فرايند بهبود مستمر اطلاعات در جريان است.در اين حالت، فرايند تصميم‌گيري از رويه‌اي منطقي همراه با تحليلي نظام‌مند و با كمك فنون كمّي صورت مي‌پذيرد.اين حالت مستلزم برخوردي جدي است تا از راه‌‌ها و مسيرهاي مختلف اطلاعات لازم را جمع‌آوري كند.سازمان دايم در جست‌وجوي اطلاعات تازه هستند و داده‌هاي كهنه و روشهاي قديمي را ناديده مي‌انگارند.تحليل اطلاعات به ميزان بسيار زيادي وابسته به هوش و توان فردي است كه اين وظيفه را برعهده دارد.
اطلاعات دربرگيرنده‌ي عوامل محدودي مي‌شوند.جمع‌آوري اطلاعات براساس منابع داخلي و خارجي، به‌صورت استاندارد در مي‌آيد، گزارش‌هاي داخلي، پايگاه داده‌ها و تحليل‌هاي بخشي، تبديل به منابع اصلي تحلیل مي‌شود.بسياري از تصميم‌ها منطبق با نتايج استاندارد قبلي اتخاذ مي‌شوند.در اين حالت، رويه‌هاي ساختار پويش نوعي مزيت به حساب مي‌آيند، اما گاه همين رويه‌ها نمي‌توانند فناوري‌ها و شيوه‌هاي جديدي زندگي را شناسايي كنند. انواع پویش محیط153Slide154
رویکرد سازمان شما با کدام یک از این گزینهها تطبیق بیشتری دارد؟انواع پویش محیطامکان تحلیل محیط؟رویکرد فعال یا منفعل؟تعداد عوامل مورد پایش؟اطلاعات جمعآوری شده؟مراجع و مآخذ اطلاعات؟منابع تخصیص یافته؟فرایندی یا فرد محور؟پويش فعالپويش آزمایشی
پويش مشروط
پويش بی هدف
محيط تحلیل ناپذیر
محيط تحليل پذیر
تحليل‌پذیری محيط
منفعل
فعال
رويكرد سازمان
154Slide155
روش‌های مختلف برای پویش‌محیطروش سامانه‌ي پويش محيط كسب‌وكارEnvironmental Scanning System for Business Planning روش کوئستQUEST: Quick Environmental Scanning Technique روش سازوکارهای پويش محيط Mechanisms for Environmental Scanning روش چارچوب درك علايم آينده (اف‌اس‌اس‌اف)FSSF: Future Signals Sense-Making Framework 155Slide156
روش سامانه پويش محيط كسب‌وكارنظام پويش و پايش محيط، شامل هفت گام است. اجراي چنين نظامي نيازمند گروه‌هايي تخصصي و مديريتي است كه رادارهاي محيطي ناميده‌مي‌شوند.شناسايي محيط سازمان و حوزه‌هاي محيطي مرتبط(تاثیرگذار)شناسايي شاخص‌هاي توصيف‌كننده محيط در هر يك از حوزه‌هاي محيطي شناسايي شاخص‌هاي در سيستم برنامه‌ريزي سازمان كه احتمالاً تحت تأثير محيط خواهند بود. ترسيم نمودارهاي نفوذ(يا نحوه تاثير) براي شاخص‌هاي محيطي اصلي تهيه پايگاه داده‌هاي محيطي طراحي ساختار رادارها براي زيرنظر گرفتن محيط و تفسير علايم ضعيف خلق سناريوهايي مبتني بر مجموعه‌اي از مفروضات درباره‌ي محيط 156Slide157
پايگاه اطلاعات صنعتشناسايي عوامل توصيف‌كننده و كمّي‌كنندهپايگاه اطلاعات رقباپايگاه اطلاعات محيط عمومينمودار نفوذ و نحوه تاثيرتعيين تاثيرات كوچك بر شاخص‌هاي محيطي و زمان تاثير آن‌هاسناريوهاي محيطي
پايگاه تحليل داده‌هاي محيطي
رادارهاي محيطي
روش سامانه‌ي پويش محيط كسب‌وكار
157Slide158
محیط دورمحیط نزدیکمدل چرخ محیطی: تعیین حوزه‌هاي محيطي تأثيرگذار بر سيستم كسب‌وكار، شامل صنعت و بازار مربوطروش سامانه‌ي پويش محيط كسب‌وكار158Slide159
الگوي كلي براي تعيين اين كه چه عوامل و عناصري را مطالعه كنيم به صورت زير قابل تبيين است:منابع مالیمنابع انسانی.......وروردی‌هافرایند تولیدروش اداری.......فرایندهامحصول/خدمتخلق ارزش.......
خروجی‌ها
پيشينه و مباني
نظري یا
شکستن موضوع به ابعاد کوچکتر
بررسي انواع مدل‌هاي نظري و تعيين مدل منتخب
تعريف شاخص‌ها، متناسب با اجزاي مدل
بررسي و ارزيابي وضعيت محیط در قالب شاخص‌ها
عناصر و ابعاد کلیدی سازمان یا کسب وکار
موردنظر
روش سامانه‌ي پويش محيط كسب‌وكار
159Slide160
روش سامانه‌ي پويش محيط كسب‌وكار160Slide161
روش سامانه‌ي پويش محيط كسب‌وكار161Slide162
ضرورت آينده‌انديشياغلب نيازهاي ما براي تصميم‌گيري بهتر، امروز خارج از حوزه درك ما است و حتا نمي‌دانيم اين نيازها چيست.آنچه نمی دانیم که نمی دانیمآنچه می دانیم که نمی دانیمآنچه می دانیم Slide163
مولفه های در خور تأمل در جوامع و سازمان های دانش بنیانیادگیریادراک سازیتصمیم گیری163Slide164
164فضای مشاهده و تأمللحظه ادراک سازیحالآیندهگذشتهادراک سازی و زمانSlide165
165لحظه تصمیم گیریحالآیندهگذشتهتصمیم سازی و زمانفضای مشاهده و تأملSlide166
ادراك‌سازي انساني:
ساده
پيچيده
پيچيده و مشكل
آشوبناك
حس
طبقه‌بندي
پاسخ
حس
تحليل
پاسخ
احتمال
حس
پاسخ
عمل
حس
پاسخSlide167
تصمیم ها و شهوداغلب افراد در تصمیم گیری های مهم خود به حس شهودی شان رجوع می کنند.در ارزیابی یک موقعیت٬ شهود ٬ به طور ضمنی از تجارب متعددی به طور یکپارچه بهره می برد.ولی محدودیت هایی برای حس شهودی وجود دارد....167 شهود نمی تواند تجارب بیش از یک نفر را در فرایند تصمیم گیری دخالت دهد. شهود بدون دریافت اطلاعات فعال نمی شود.Slide168
پیش‌بینی‌های ذهنی از جمله مولفه‌های حساس مدیریت مدرن است.پیش‌بینی‌ها همیشه غلط از آب در نمی‌آیند، بلکه آنها می‌توانند به‌شکل قابل قبولی درست باشند و این مساله بسیار خطرناک است.اغلب این پیش‌بینی‌ها بر پایه این فرض بنا می‌شود که “جهان فردا شبیه به جهان امروز خواهد بود".مشکل اصلی در دنیای امروز دیگر نبود اطلاعات نیست، بلکه نبود ظرفیتی مناسب برای شناسایی و انتخاب اطلاعات درست و حساس است.Slide169
آیا راه حل؛ جستجوی پیش‌بینی‌های بهتر،تکنیک‌های بهتر و یا بکارگیری پیش‌گو‌های مجرب‌تر است؟نیروهای زیادی در شکل‌دهی به آینده دخیل بوده و علیه پیش‌بینی دقیق عمل می‌کنند.آینده دیگر ثابت نبوده و یک هدف متحرک است. دیگر پیش‌بینی هایی که از گذشته استنتاج شده باشند، قابل اتکا نیستند .در اوایل سده 21 ، جهان از حالت دوره های منقطع تغییر، به سمت دوره بلند مدت تغییر دایم دگرگون شد.Slide170
تله‌های موجود در برنامه ریزی /تصمیم های گروهیمحدود شدن تفکر حاکم بر سازمان به محدوده فعالیت تولیدی – خدماتی و يا ماموريتي خود (Business Idea)از هم گسیختگی بخش‌های مختلف سازمان در زمینه تفکر نسبت به آینده (Fragmentation)تفکر گروهی یک‌جانبه نگر به دلیل تخصص‌های مشابه تصمیم‌سازان سازمان و سابقه طولانی كار کردن باهم (Group Thinking)در جلسات تحلیل اوضاع، افراد به سمت تکیه بر تحلیل‌های گذشته و تایید دیدگاههای موجود در آن گرایش دارند. (Confirmation Bias)برای تحلیل مشکلات پیچیده هر آنچه که بیشتر موثر واقع بوده است، همان دوباره موثر خواهد بود. با چنین منطقی اعضا به يك توافق و اجماع نارس و ناكارآمد مي رسند. The greatest danger in times of turbulence is not the turbulence; it is to act with yesterday’s logic" (Peter ِِDrucker)Slide171
امروزه تمامی آینده پژوهان واندیشه ورزان مدیریت و برنامه‌ریزی به این باور رسیده‌اند که "پایه و اساس هر اقدامی، واقعیت نیست، بلکه ادراک‌هایی است که افراد از واقعیت دارند".پس راه حل چیست؟Slide172
چطور افراد و سازمان ها٬ واقعيت را درک مي کنند؟ABCACFOActBelieve
Conclude
Assume
Colour
Filter
Observe
مبادرت به انجام کاري بر اساس باور بوجود آمده
اقتباس يک باور درباره جهان و تحولات آن
استنتاج و نتيجه گيري
خلق فرض و مفروضات بر اساس مفاهيم اضافه شده
قابل فهم کردن داده ها – افزودن مفاهيم
انتخاب يا فيلتر کردن اطلاعات و انطباق آن با باورها
ملاحظه تحولات
٬
پديده ها و رويدادها (اطلاعات و تجارب)Slide173
تحلیل مسایل از دیدگاههای مختلف173ممکن است چندین واقعیت در یک موضوع نهفته باشد که نیازمند یه تحلیل از دید گاههای مختلف دارد.Slide174
نگرش به مسائل از زوایا مختلف174افراد به تنهائي قادر به نگرش به مسايل از زواياي مختلف نيستند.Slide175
چند نکته مهم :ما نمی توانیم و نباید سعی در پیش‌بینی آینده کنیم.در مطالعه آینده؛ ما در ایده هایی که نسبت به آینده داریم محدود و محصور هستیم و خود آینده گستره بسیار وسیعی است.چشم اندازهای ما از آینده به تفاسیر و تعابیر ما از زمان حال بستگی دارد.تصمیم ها بر مبنای ادراک ما از حوادث گرفته می شود.ادراک ما از حوادث به اندازه واقعیت ها مهم هستند. Slide176
آيندههاي شگفتي ساز، نگران كننده‌ترين موارد هستندSlide177
پيش‌نگري شگفتي سازهاوقايع ناشي از 11 سپتامبربيماري سارسسوناميبیداری اسلامی.....Slide178
سناريوهاي جهان آينده وبحرانهابحران سفيد(آب)بحران انر‍‍ژيبحران غذابحران زيست محيطيجدالهاي قوميSlide179
شگفتي سازهاآينده‌هايي كه بدون اعلان قبلي به سرعت ظاهر مي‌شونداحتمال كم/اثرگذاري زيادوقايع پيش‌بيني نشده Slide180
آيندهآينده واقعيآيندهآيندهآيندهآينده
رويداد 3
رويداد 4
رويداد 5
رويداد 6
رويداد 2
رويداد 1Slide181
پيش‌نگري شگفتي سازهاكتاب‌هاي قوانين وقايع شگفت‌انگيزقانون نخست: اگر در باره آن فكر نكرده‌ايم، در باره آن فكر نكرده‌ايد.Slide182
قانون دوم: اگر در باره يك شگفتي ساز پيش از وقوع آن فكر نكنيد، تمام ارزش تفكر در مورد آن از دست مي‌رود.پيش‌نگري شگفتي سازهاكتاب‌هاي قوانين وقايع شگفت‌انگيزSlide183
قانون سوم:هر رويداد مهمي به رويدادهاي قبلي بازمي‌گردد و هركدام ردي از خود باقي مي‌گذارندCorollary: There are early indicators for everything پيش‌نگري شگفتي سازهاكتاب‌هاي قوانين وقايع شگفت‌انگيزSlide184
قانون چهارم: دسترسي و درك اطلاعات امري كليدي است.پيش‌نگري شگفتي سازهاكتاب‌هاي قوانين وقايع شگفت‌انگيزSlide185
قانون پنجم: رويدادهاي غيرعادي نياز به رويكردهاي غيرعادي دارند.پيش‌نگري شگفتي سازهاكتاب‌هاي قوانين وقايع شگفت‌انگيزSlide186
پرسش: پيش‌نگري يك رويداد شگفتي ساز به چه معناست؟پاسخ: جمع‌آوري و شناسايي نشانه‌هاي رويدادهاي آينده‌ي بالقوه كه به خصوص داراي پيامدهاي مهمي براي ما هستند.Slide187
پيش‌نگري يك رويداد شگفت‌انگيزتعيين رويدادهاي بالقوه خلق اهميت خاصجمع‌آوري اطلاعاتشناسايي نشانگرهاارتباط دادن نشانگرها به رويدادهاسناريوهاجغرافيامكاننقشزيرساختجمعيت‌شناسييمنابع طبيعي
مدل اقتصادي
سياست‌هاي سياسي
جامعه
مسايل بنيادين
نقاط ضعيف
نقاط قوت
نشانگر تهديد
رويدادهاي بالقوه
سناريوهاي تهديد
تحليل پيامدها
نشانگرهاي تهديد
نشانگر مقاصد و توانمندي‌ها
انطباق نشانگر/الگو
كنترل/جستجوي يك رويداد واقعي
نشانگر پيامدها
ارزيابي تهديدSlide188
پيدايش سامانه‌هاي پيچيده موجب خلق رويدادهايي شود كه مي‌توانند كاملاً ناخوشايند باشند، به ويژه در اين دوران و عصر فناوري زيستي، فناوري اطلاعات، بيماري‌هاي جهاني و تروريسمSlide189
مالكولمگلدولنقطه‌ي عطف
چگونه مسايل و رويدادهاي كوچك و جزيي مي‌توانند تفاوتي بزرگ ايجاد كنندSlide190
لس آنجلس تايمز- 29 آوريل 2005- ميگوئل باستيلودانشمندان “سلاح دودي” تغيير آب و هوا را يافتندبنابر گزارش تحقيق انتشار يافته توسط گروهي از دانشمندان برجسته‌ي آب و هوا، هم اكنون زمين حجم بسيار زيادي گرما از خورشيد جذب مي‌كند به طوري كه به نظر مي رسد گازهاي گلخانه‌اي و دوده‌اي كه انسان‌ها به هوا مي‌فرستند، تنها توضيح منطقي براي روند گرم شدن زمين هستند. دانشمندان ناسا، دانشگاه كلمبيا و وزارت انرژي امريكا به اين نتيجه رسيدند كه اندازه‌گيري‌هاي دقيق عمق اقيانوس نشان مي‌دهند كه افزايش دما با پيش‌بيني‌هاي الگوي رايانه‌اي از افزايش آلودگي جهان سازگارا ست. دانشمندان در اين گزارش نوشته‌اند كه يافته‌هاي آنها مويد و تاييد كننده‌ي “عدم توازن انرژي” سياره‌ي زمين است كه نظريه‌اي با قدمت طولاني پيرامون گرم شدن جهان است. جيمزهانس مدير انستيو گادارد ناسا براي مطالعات فضايي در موسسه‌ي زمين دانشگاه كلمبيا چنين مي‌گويد: “عدم توازن انرژي در واقع “سلاح دودي” است كه ما به دنبال آن بوديم.” Slide191
پرسش بزرگ: چگونه مي‌توانيم آينده‌ها را پيش‌نگري كنيم؟Slide192
«نمي‌توانيم آينده را پيش‌گويي كنيم اما مي‌توانيم براي آن آماده باشيم». ايليا پريگوژين، برنده‌ي جايزه‌ي نوبل Slide193
ايليا پريگوژين “آينده، داده نمي‌شود. رويداد چيست؟ مقايسه با (دوشاخه‌ها) كه در فيزيك عدم تعادل مورد مطالعه قرار مي‌گيرند، آن چيزي است كه فوراً به ذهن مي‌رسد. اين دوشاخه‌ها در نقاطي خاص ظاهر مي‌شوند، جايي كه خط سير با سامانه‌اي كه به “شاخه‌ها” تقسيم شده، دنبال مي‌شود. تمام شاخه‌ها، ممكن هستند، اما تنها يكي از آنها ظاهر مي‌شوند. اين بدان معنا است كه حتا در علم پايه، عنصري موقت و روايي وجود دارد و اين “پايان يقين‌ها و قطعيت‌ها” است. Slide194
تضادنماي مسالهفرآيند تكامل آينده، بسيار پيچيده‌تر از آن است كه بتوان آن را پيش‌گويي كرد. هنگامي كه به هرنقطه‌اي در آينده برسيم، مي‌توانيم به گذشته نگاه كنيم و خطي را تعقيب كنيم كه به ما نشان مي‌دهد چگونه رويدادها، روندها و شگفتي سازها ما را به آن آينده‌ي خاص رسانده‌اند. راهنماها و /يا “نقاط” در آن محل به يكديگر متصل هستند، اما درك اين اتصالات و ارتباطات براي ما ظريف يا غيرقطعي است. Slide195
فرصتشمار وضعيت‌هاي آيندههاي مهم و بالقوه، نسبتاً كمترا ز حجم كل است و درنتيجه از ديدگاه نظري قابل رديابي استهيچگونه تلاش موفقيت‌آميز شناخته‌شده‌اي به صورت نظام‌مند براي تدوين طيف كامل احتمالات صورت نمي‌گيردحتا شناسايي حجم كمي از رويدادهاي بالقوه و پيش‌نگري نشده با ارزش بالا مي‌تواند بسيار ارزشمند باشد فناوري‌هاي جديد بعضي از آنها را امكانپذير مي‌سازندSlide196