PARKI NARODOWE W MAŁOPOLSCE - PowerPoint Presentation

Slide1

PARKI NARODOWE W MAŁOPOLSCE

Opracowała Lucyna Kołodziej

Slide2

Województwo małopolskie Województwo

zajmuje powierzchnię 15 182 km² i jest jednym z mniejszych w Polsce (12 miejsce w kraju). Pod względem liczby mieszkańców (3 mln 298 tys. osób) województwo znajduje się na 4 miejscu w Polsce. Gęstość zaludnienia jest tu jedną z najwyższych w kraju (małopolskie – 217 osób/km², średnia krajowa – 122 osób/km²).

W obecnym

kształcie powstało 1 stycznia 1999 r. w wyniku reformy administracyjnej.

Województwo małopolskie obejmuje fragmenty

Karpat Zachodnich oraz Wyżyny Małopolskiej.

Slide3

Małopolska to region niezwykły, szczególnie pod względem przyrodniczym. Ostańce i gorące piaski pustyni, malownicza

Wisła

i wdzierający się między skały Dunajec, zielone Beskidy i nagie tatrzańskie szczyty, mroczne jaskinie i huczące wodospady.

Aż

53%

powierzchni Małopolski objęto ochroną przyrodniczą, utworzono tu

6 parków narodowych, 11 krajobrazowych, 10 obszarów chronionego krajobrazu i 84 rezerwaty. Jest tu też 2189 pomników przyrody

.

Dwa

obszary –

Babiogórski i Tatrzański Park Narodowy – uznano również za rezerwaty biosfery UNESCO,

miejsca unikatowe w skali światowej, o niepowtarzalnych walorach przyrodniczych.

Takie

zróżnicowanie krajobrazu

przekłada się

na bogactwo fauny i flory. W samych parkach narodowych skatalogowano ponad połowę wszystkich gatunków roślin i zwierząt występujących w Polsce.

Slide4

Prawdziwym unikatem są fragmenty lasu o charakterze pierwotnym, które zachowały się jeszcze w Pieninach, masywie Babiej Góry, Tatrach i w Beskidzie Sądeckim. Kompleksy te stanowią ostoję dla ogromnej liczby gatunków rzadkich i zagrożonych wyginięciem zwierząt, wpisanych do polskich czerwonych ksiąg.

To

w Małopolsce żyją też wszystkie polskie duże ssaki drapieżne:

niedźwiedź, wilk, ryś i żbik

, to w Małopolsce, a dokładniej w Tatrach, można zobaczyć

szarotkę alpejską i kozicę

– symbole środowiska niezmienionego działalnością człowieka.

Slide5

PARKI NARODOWE W MAŁOPOLSCE

Babiogórski Park Narodowy

Gorczański Park Narodowy

Magurski Park Narodowy

Ojcowski Park Narodowy

Pieniński Park Narodowy

Tatrzański Park Narodowy

Slide6

Babiogórski Park Narodowy

Babiogórski Park Narodowy to wyjątkowy małopolski park założony w 1954 roku dla ochrony przyrody wokół Babiej Góry, najwyższego masywu górskiego w Polsce poza Tatrami, z najwyższym szczytem nazywanym

Diablakiem

, o wysokości 1725 m n.p.m. Park znajduje się przy granicy ze Słowacją.

Na

fakt utworzenia Babiogórskiego Parku Narodowego wpłynęły między innymi:

klasycznie wykształcony układ pięter roślinnych, zespół roślinności naskalnej i jedyne w Polsce stanowiska roślin

: okrzyn

jeleni i rogownica alpejska

.

W partii szczytowej Babiej Góry występuje jedyne w Beskidach piętro hal oraz wiele zanikających stawów osuwiskowych. W 1977 roku Babią Górę objęto statusem Rezerwatu Biosfery i włączono do programu

UNESCO-MAB "Człowiek i biosfera".

Park należy również do sieci

Natura 2000.

Slide7

Na terenie parku opisano około 650 gatunków roślin naczyniowych, 280 gatunków mszaków, ponad 1300 różnych grzybów i porostów.Występuje

tutaj 70 gatunków roślin wysokogórskich oraz 54 objętych ochroną. Mają tu swoje stanowiska tak rzadkie gatunki roślin, jak:

okrzyn jeleni, rogownica alpejska, wyblin jednolistny, turzyca pchla,

tocja

karpacka, tojad morawski i zimoziół północny.

Symbolem

parku jest

okrzyn jeleni

, który występuje tylko w Babiogórskim Parku Narodowym. Na Babiej Górze widoczny jest piętrowy układ roślinności górskiej. Są to następujące piętra wraz z charakterystycznymi roślinami

:

-

regiel dolny

(700-1150 m n.p.m.): buk zwyczajny, świerk pospolity, jodła, żywiec cebulkowy, czosnek niedźwiedzi

,

-

regiel górny

(1150-1350 m n.p.m.): świerk

,

-

piętro kosodrzewiny

(1350-1650 m n.p.m.): kosodrzewina, jarzębina, kostrzewa pstra, zawilec narcyzowy, goździk okazały, lilia

złotogłów

-

piętro alpejskie

(1650 – 1725 m n.p.m.): sit

skucina

, kosmatka brunatna, rogownica

alpejska

Do najcenniejszych przedstawicieli babiogórskiej fauny zaliczyć należy: 105 gatunków ptaków, ssaki, a wśród nich:

jelenie, rysie, wilki i niedźwiedzie

.

Slide8

Slide9

Gorczański Park Narodowy

Gorczański Park Narodowy jest typowo leśnym parkiem górskim z wyraźnie piętrowym układem roślinności. Obejmuje centralną i północno-wschodnią część Gorców, jednak najwyższy szczyt tych gór Turbacz (1311 m n.p.m.) leży poza granicami parku. Najwyższe wzniesienia należące do parku to

: Jaworzyna Kamienicka, Mostownica, Czoło Turbacza,

Kiczora

, Gorc Kamienicki.

Charakterystycznym

elementem rzeźby terenu są grupy wychodni skalnych, groty skalne i jaskinie powstałe na skutek przesunięcia się skał

.

Lasy, często o charakterze pierwotnym stanowią fragmenty dawnej Puszczy Karpackiej. Regiel dolny tworzą różne typy buczyn i bory jodłowe, a piętro regla górnego pokrywa bór świerkowy. Na terenie obu regli występują polany i hale utworzone przez górali dla wypasu owiec. Porastają je krokusy (szafrany spiskie).

Slide10

Osobliwości florystyczne parku to: paproć podejźrzon

lancetowaty,

zarzyczka

górska, przywrotnik gorczański, urdzik karpacki (endemit).

Fauna typowo leśna reprezentowana jest przez takie zwierzęta jak:

jeleń, sarna, dzik, ryś, żbik czy wilk.

Z ponad 90 gatunków ptaków występuje tu m.in.

głuszec, cietrzew, jarząbek, puchacz, kruk.

Spośród płazów charakterystyczna jest

salamandra

, symbol parku, a także

traszka górska i traszka karpacka (endemit).

W wodach parku żyje

pstrąg potokowy

.

Teren został włączony do sieci Natura 2000.

Slide11

Slide12

Magurski Park Narodowy

Magurski Park Narodowy leży w środkowej części Beskidu Niskiego, w strefie przejściowej miedzy Karpatami Wschodnimi a Zachodnimi, w dorzeczu Wisłoki.

Główną

część parku tworzy

Masyw Magury

Wątkowskiej

i fragment grzbietu karpackiego dochodzący do granicy ze Słowacją. Malownicze wzgórza zbudowane z piaskowców i fliszu karpackiego obfitują w wiele osobliwości przyrody nieożywionej. Są to liczne wychodnie skalne, takie jak:

Diabli Kamień i Kamień nad Krempną oraz przełom Wisłoki pod Świątkową, przełom

Ryjoka

kolo

Wyszowatki, przełom potoku Krempna.

Wyżynne wzniesienia poprzecinane są potokami i pasami łąk oraz pastwisk.

Park obejmuje dwa pietra roślinne o dużym zalesieniu (90%), pogórze i regiel dolny.

W

piętrze pogórza występują wielogatunkowe lasy grądowe, olszynka karpacka i bagienna (lasy łęgowe), a także sztuczne drzewostany z domieszka sosny. W

pietrze

regla dolnego dominuje żyzna buczyna karpacka oraz bory jodłowo-świerkowe.

Slide13

Flora parku to głównie gatunki leśne i reglowe: żywiec gruczołkowaty, tojeść gajowa, żywokost sercowaty, szałwia lepka, lepiężnik biały, ciemiężyca zielona, modrzyk górski, przytulia okrągłolistna.

Osobliwość

florystyczna to

kozłek trójlistkowy

. Do rzadkich roślin tu występujących należą:

tojady –

dziubaty

i mołdawski, pokrzyk wilcza jagoda, obrazki plamiste, parzydło leśne, dziewięćsił bezłodygowy,

buławik

wielokwiatowy, żłobik koralowy, goździk kosmaty, wawrzynek

wilczełyko

.

Fauna parku to ponad 35 gatunków ssaków, 135 gatunków ptaków, liczne płazy i gady, wiele gatunków bezkręgowców. Oprócz licznie występujących tu

jeleni,

sarn

i dzików

można spotkać pojedyncze

niedźwiedzie, wilki, rysie oraz lisy, kuny, wydry, bobry, wiewiórki, popielice, orzesznice, ryjówki.

Wśród ptaków dominują gatunki leśne, w tym:

orlik krzykliwy (symbol parku), orzeł przedni, pszczołojad, puchacz, bocian czarny, dzięcioł trójpalczasty, dzięcioł białogrzbiety, siniak, puszczyk uralski.

Obszar obfituje w gatunki płazów i gadów, występuje tu m.in.

salamandra plamista, traszka górska, karpacka i grzebieniasta, kumak górski, żmija zygzakowata, gniewosz plamisty, zaskroniec zwyczajny, wąż Eskulapa

Slide14

Slide15

Ojcowski Park Narodowy

Ojcowski Park Narodowy położony jest na

Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej

obejmując fragment dorzecza Prądnika i

Sąspówki

. Wyżyna zbudowana jest z wapieni jurajskich. Występują tu liczne rzeźbione w wyniku zjawisk krasowych głębokie doliny, skałki, jaskinie i wywierzyska. Na zboczach dolin zachowały się tzw. terasy skalne, które są fragmentami starszych poziomów dna doliny.

Na terenie parku znajdują się dwie główne doliny rzeczne

Prądnika i

Sąspowska

oraz kilkanaście dolin suchych – wąwozów krasowych. Wąwozy te, często o stromych ścianach, kończą się skalnymi bramami. Jedną z bardziej znanych jest tzw.

Brama Krakowska.

Inne charakterystyczne formy skalne to:

Maczuga Herkulesa, Igła Deotymy, Skały Panieńskie i Koronne.

Na

uwagę zasługuje duża ilość jaskiń (ok. 300) w rejonie Ojcowa. Do największych należą:

Jaskinia Łokietka, Ciemna, Zbójecka, Koziarnia.

Jaskinie

są miejscem schronienia i zimowania dla nietoperzy. Sylwetka nietoperza nad ruinami ojcowskiego zamku jest symbolem Ojcowskiego Parku Narodowego.

Slide16

Na charakterystyczną bardzo bogatą i różnorodną szatę roślinną parku mają wpływ dwa główne czynniki - mikroklimat i gleby wykształcone na wapiennym podłożu.

Na

nasłonecznionych stokach rosną krzewiaste zarośla, wśród których występują murawy kserotermiczne. Do roślin ciepłolubnych należy tu m.in.

ostnica Jana i wiśnia karłowata.

Osobliwością botaniczną jest

brzoza ojcowska.

Inne chronione gatunki to:

języcznik zwyczajny, chaber miękkowłosy, obuwik pospolity – największy polski storczyk, tojad mołdawski, obrazki plamiste.

Niżej rosną lasy bukowe i dębowo-grabowe. Na dnie dolin występują zbiorowiska łąkowe (m.in. rajgrasowe), a na wapiennych skałkach roślinność naskalna.

Fauna jest również bogata i różnorodna. Występuje tu ok. 11000 gatunków zwierząt, w tym ponad 4000 gatunków owadów (kraśniki, miernikowce, sówki, cykady). Osobliwością faunistyczna są

nietoperze.

Jest ich 15 gatunków, w tym

podkowiec mały, nocek i bardzo rzadki nocek orzęsiony.

Wśród 120 gatunków ptaków można spotkać

pluszcza, pliszkę górską, zimorodka.

Ponadto żyją tu:

sarny, borsuki, lisy, jenoty, tchórze, kuny, gronostaje, łasice łaski, piżmaki i wiele gatunków płazów, gadów i ślimaków.

Slide17

Slide18

Pieniński Park Narodowy

Pieniński Park Narodowy obejmuje Pieniny, malownicze góry zbudowane z wapieni jurajskich i kredowych oraz młodszych piaskowców, łupków i zlepieńców, skał o różnej podatności na erozję. Występuje tu więc wielka różnorodność form skalnych. Charakterystycznym elementem krajobrazu jest przełomowa dolina Dunajca, a najwyższy szczyt

Trzy Korony

(982 m n.p.m.) jest symbolem parku.

Pieniny leżą w piętrze regla dolnego. Dominuje

buczyna karpacka z żywcem gruczołkowatym i żywokostem sercowatym oraz ciepłolubna buczyna storczykowa i ciepłolubna jedlina.

Charakterystyczne dla tych gór są

ziołoroślowe

łąki, które należą do najbogatszych ekosystemów roślinnych w Polsce.

Slide19

W Pienińskim Parku Narodowym występuje wiele gatunków ciepłolubnych roślin, takich jak przelot pospolity czy koniczyna pagórkowa. Rosną też

storczyki, goryczki, dziewięćsił bezłodygowy, ciemiężyca zielona, relikty: złocień Zawadzkiego, jałowiec sawina, endemity pienińskie: mniszek pieniński i pszonak pieniński.

Ciekawą florystyczną grupę stanowią murawy naskalne, dominuje tu

kostrzewa blada.

Szczyty skał porastają reliktowe laski sosnowe składające się ze starych, niskich, powykręcanych sosen.

Fauna parku to 45 gatunków ssaków, m.in.

nietoperz

wąskoskrzydły

.

Na skalnych półkach gnieździ się

puchacz, pustułka, drozd skalny.

W lasach

występuje myszołów, sóweczka, dzięcioł trójpalczasty, orzechówka, kruk, bocian czarny.

Spotkać można

rysia, borsuka, lisa, gronostaja, tchórza, kunę, wiele zwierząt kopytnych i gryzoni.

Żyje mnóstwo bezkręgowców, w tym liczne gatunki motyli, m.in.

nadobnica alpejska i restytuowana populacja niepylaka apollo.

Slide20

Slide21

Tatrzański Park Narodowy

Tatrzański Park Narodowy obejmuje Tatry - najmłodsze i najwyższe nasze góry. Unikalne walory krajobrazowe i przyrodnicze, najlepiej zachowane fragmenty lasów

dolno

- i górnoreglowych zdecydowały o uznaniu tego parku przez

UNESCO za Światowy Rezerwat

Biosfery. Park włączono do sieci Natura 2000.

Wyjątkowy

krajobraz Tatr o charakterze alpejskim jest wynikiem działalności różnych czynników wielu epok geologicznych. Mają budowę typową dla gór fałdowania

alpejskiego. Ostateczna

rzeźbę Tatr ukształtowały plejstoceńskie lodowce górskie. Śladem ich działalności są: strome ściany skalne, piętrowo usytuowane kotły (Kocioł Czarnego Stawu, Dolina Pięciu Stawów Polskich), zawieszone doliny (Dolina Żabich Stawów

Białczańskich

,

Rówienki

,

Świstowa

) i moreny

.

Obszary zbudowane ze skał magmowych (granitów) tworzą turnie, grzbiety i szczyty gór, w tym

najwyższy w Polsce szczyt – Rysy 2499 m n.p.m

. Obszary utworzone ze skał łatwo ulegających erozji oraz strefy uskoków i spękań tektonicznych mają formy wklęsłe. W strefie występowania wapieni (północna i zachodnia część Tatr) charakterystyczne są zjawiska krasowe: jaskinie (ponad 650), ponory, wywierzyska, wodospady (np. ,,Wodogrzmoty Mickiewicza”).

Slide22

Flora Tatr to ok. 1000 gatunków roślin naczyniowych i ponad 2000 gatunków roślin niższych, wśród nich wiele gatunków endemicznych i reliktowych. Do charakterystycznych roślin należą: krokusy, goryczki, szarotka alpejska, dziewięćsił bezłodygowy, sasanka alpejska, pierwiosnka maleńka, dębik ośmiopłatkowy, wierzba żyłkowana, lepnica bezłodygowa,

boimka

dwurzędowa, kostrzewa niska, limba.

Do bardzo rzadko spotykanych należą:

sasanka słowacka, traganek

zwisłokwiatowy

, warzucha tatrzańska, pszonak.

Fauna Tatr to ponad 8000 gatunków zwierząt. Charakterystyczne dla Tatr są

kozica

(symbol parku) i

świstak

występujące tylko w tych górach. Ponadto spotyka się tu:

jelenie, sarny, dziki, niedźwiedzie, rysie, ryjówki, nietoperze, gryzonie. Z ptaków występuje m.in.: orzeł przedni, puchacz, sokół, kruk, głuszec, jarząbek, płochacz halny, siwerniak,

pomurnik.

Slide23

Wykonała Lucyna Kołodziej III c