Yrd Doç Dr HALİL SEMİH KİMZAN Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü SEVDENUR KAPUSUZ Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü ID: 791726
Download The PPT/PDF document "ADİL TİCARET BİLGİSİ İLE ADİL Tİ..." is the property of its rightful owner. Permission is granted to download and print the materials on this web site for personal, non-commercial use only, and to display it on your personal computer provided you do not modify the materials and that you retain all copyright notices contained in the materials. By downloading content from our website, you accept the terms of this agreement.
Slide1
ADİL TİCARET BİLGİSİ İLE ADİL TİCARET BAĞLILIĞI İLİŞKİSİNDE ADİL TİCARETE DUYULAN GÜVENİN ROLÜ
Yrd. Doç. Dr. HALİL SEMİH KİMZAN
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
,
İşletme Bölümü
SEVDENUR KAPUSUZ
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi,
Sosyal Bilimler Enstitüsü
İşletme
Tezli Yüksek
Lisans
20. Ulusal Pazarlama Kongresi
10-13 Haziran 2015, ESKİŞEHİR
Slide2Giriş ve AmaçLiteratür AnaliziTasarım ve YöntemBulgular ve TartışmaSonuç
Sunum içeriği
Slide3Günümüzde artan rekabet unsuru, küçük ölçekli üreticilerin faaliyetlerini sürdürmesini gittikçe zorlaştırmaktadır. Bu tür işletmeleri ayakta tutabilmek için hayata geçirilen uygulamalar yetersiz kalabilmekte, bu durum ise ülke ekonomilerini olumsuz yönde etkilemektedir. Giriş ve Amaç
Slide4Uluslararası ticarette daha fazla eşitlik arayan diyalog, şeffaflık ve saygıya dayanan bir ticaret ortaklığı olan adil ticaret, dezavantajlı üretici ve çalışanların haklarını güvence altına alarak ve daha iyi ticaret koşulları sunarak sürdürülebilir kalkınmaya katkıda bulunur (FINE, 2001).
Giriş ve Amaç
Slide5Adil ticaret literatürü incelendiğinde adil ticaret bilgisi ile adil ticaret bağlılığı arasındaki ilişkide adil ticarete duyulan güvenin aracı etkisine yönelik çalışmaların eksikliği göze çarpmaktadır. Türk tüketicisinin adil ticaret bilgisi ile adil ticaret bağlılığı arasındaki ilişkide adil ticarete duyulan güvenin rolü araştırmanın amacını oluşturmaktadır.
Giriş ve Amaç
Slide6Adil ticarete duyulan güven, tüketicilerin adil ticaret bağlılıklarını arttıracaktır. Adil ticaret bağlıkları artan tüketiciler, daha fazla adil ticaret ürünleri satın alacaklar ve dolayısıyla adil ticaretin temel ilkelerinden olan küçük üreticiyi güçlendirmeye yardımcı olacaklardır.
Giriş ve Amaç
Slide7Etik konular hakkındaki bilgi, satın alma davranışını belirlemede önemli bir role sahiptir (Shaw ve Clarke, 1999; Shaw ve
Shiu
, 2002; 2003). Etik konular genellikle, bilgi yoksunluğu, yanlış bilgi ya da düşük kaliteli bilgi nedeniyle tüketicilerin zihinlerinde karışıklığa ve sonuç olarak da güvensizliğe neden olur (Roberts, 1996;
Wessels
vd. 1999;
Carrigan
ve
Attalla
, 2001;
Maignan
ve
Ferrell
, 2004;
Nilsson
vd. 2004).
Literatür Analizi
Slide8Adil ticaret bilgisi, adil ticaretin tam olarak nasıl tanımlandığını bilmek olarak tanımlanmaktadır ve adil ticaretin temel yönlerini vurgulayan öğeleri kapsar (De Pelsmacker vd., 2006; De Pelsmacker & Janssens, 2007). Tüketicilerin adil ticaret konusu ve ürünleri açısından sahip olduğu bilgiyi diğer bir ifadeyle adil ticaret bilgisini, çok az, yeterince ulaşılabilir olmayan, kontrol edilemeyen, profesyonel olmayan ve inanılmaz olarak algıladığı görülmektedir.
Literatür Analizi
Slide9Bu da tüketicileri adil ticaret konuları hakkında daha şüpheci ve daha az ilgili hale getirebilmektedir. Organizasyonlar, sertifikalar ve bu rekabetçi etiketleme programlarının karmaşıklığı ve sayısı da, tüketicilerin kafasını karıştırabilmekte, itibarını zayıflatabilmekte ve tüketici güvenini sarsabilmektedir (Salzhauer, 1991; Teisl vd. 1999;
Nilsson
vd., 2004).
Literatür Analizi
Slide10Güven genellikle, “yetki verilen kimsenin yükümlülüklerini yerine getirmek ve sözlerini tutmak için istekliliği” olarak tanımlanmıştır (Rotter, 1971; Barber, 1983). Çok boyutlu bir kavram olan güven, özellikle risk algılandığında önem kazanır (Garbarino ve Johnson, 1999; Schoorman vd., 2007). Bu nedenlerle mevcut çalışma tüketicilerin adil ticarete duydukları güvene odaklanmıştır.
Literatür Analizi
Slide11Adil ticaret bilgisi dolayısıyla adil ticarete duyulan güven adil ticaret bağlılığına yol açabilmektedir (Bezençon ve Blili, 2011). Adil ticaret bağlılığı, adil ticaret ilkeleri nedeniyle tüketicilerin adil ticaret ürünlerini satın almayı düşünme ölçüsüdür (Bezençon ve
Blili
, 2009).
Literatür Analizi
Slide12Araştırma verileri internet üzerinden bir anket vasıtasıyla toplanmıştır. Araştırmanın örnekleme yöntemi olarak olasılığa dayalı olmayan tekniklerden biri olan kolayda örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntemin kullanılma nedeni zaman ve maliyet kısıtıdır. 348 adet cevaplayıcıya ulaşılmıştır.
Tasarım ve Yöntem
Slide13Çalışmada adil ticaret bilgisi ölçeği (Pelsmacker ve
Janssens
, 2007), adil ticarete duyulan güven ölçeği (
Castaldo
vd., 2009) ile adil ticaret bağlılığı ölçeği (
Bezençon
ve
Blili
, 2011) kullanılmıştır (5’li
Likert
).
Tasarım ve Yöntem
Slide14Şekil 1:Araştırma modeli
A
dil ticaret bilgisi
Adil ticarete duyulan güven
Adil ticaret bağlılığı
Slide15Adil ticaret ilkelerini bilen tüketicilerin adil ticarete güveni artacak, adil ticarete olan güven ise, adil ticaret ürünleri satın almak için adil ticaret bağlılığını artıracaktır (Salzhauer, 1991; Bezençon ve Blili
, 2011). Bu bağlamda araştırmanın hipotezi aşağıda sunulduğu gibi geliştirilmiştir:
H
1
:
Adil ticarete duyulan güvenin adil ticaret bilgisi ile adil ticaret bağlılığı arasındaki ilişkide aracı rolü vardır.
Tasarım ve Yöntem
Slide16Verilerin analizi için SPSS 18,0 programından yararlanılmıştır. Toplanan veriyi analiz edebilmek üzere güvenilirlik, faktör, korelasyon ve hiyerarşik regresyon analizleri yapılmıştır. Anketi yanıtlayan kişilerin yaklaşık %63,5’i erkek, %36,5’i kadın olup %23’ü lisansüstü, %67,5’i lisans ve yaklaşık %7’si ise lise mezunudur.
Bulgular ve Tartışma
Slide17Araştırmaya katılan kişilerin yaklaşık %55’i 19-25 yaş aralığında, yaklaşık %35’i 26-32 yaş aralığında ve yaklaşık %10’u ise 32 yaşından büyüktür. Ayrıca anketi yanıtlayan kişilerin %14,70’si evli, %85,3’ü ise bekârdır.
Bu verilere ek olarak, ankete katılan kişilerin %33,6’sı 1000 Türk Lirasından düşük, %24,4’ü 1001-2000 TL aralığında, %18,7’si 2001-3000 TL aralığında, %23,3’ü ise 3001 Türk Lirasından yüksek gelire sahiptir.
Bulgular ve Tartışma
Slide18Adil ticaret bilgisi, adil ticarete duyulan güven ve adil ticaret bağlılığı ölçeklerinin Cronbach Alpha değerleri sırasıyla 0,842, 0,872 ve 0,816 bulunmuştur. Bu değerler kabul edilebilir limitler arasında yer almaktadır. Ölçeklere ilişkin tanımlayıcı istatistikler Tablo 1’de verilmiştir.
Bulgular ve Tartışma
Slide19Tablo 1: Ölçek İfadelerine İlişkin Tanımlayıcı İstatistikler
Ortalama
Std
. Sapma
Çarpıklık
Basıklık
İstatistik
Std
. Sapma
İstatistik
Std
. Sapma
B
3,6840
,
92157
-
1,164
,
131
1,078
,
261
G
3,2801
,
88497
-,
273
,
133
,
108
,
265
ATB
3,4852
,
84443
-,
712
,
133
,
590
,
265
Açıklamalar: B:
Adil ticaret bilgisi;
G:
Adil ticarete duyulan güven;
ATB:
Adil ticaret bağlılığı
Slide20Faktör analizi sonuçlarına göre her bir değişken tek faktör altında toplanmıştır. Adil ticaret bilgisi, adil ticarete duyulan güven, adil ticaret bağlılığı değişkenleri için tek faktör toplam varyansın sırasıyla %76,32, %79,73, %64,51’ini açıklamaktadır.
Bulgular ve Tartışma
Slide21Araştırma modelini test etmek için Baron ve Kenny (1986)’nin aracılık etkisini ölçmek için önerdiği yöntem kullanılmıştır. Regresyon analizi sonuçları Tablo 2 ve Tablo 3’te verilmiştir. 1 nolu modelde adil ticaret bilgisinin beta değeri 0,604 iken adil ticarete duyulan güvenin modele dahil edilmesiyle (3
nolu
model) beta değeri 0,317’ye düşmektedir. Bu bağlamda adil ticaret bilgisi ve adil ticaret bağlılığı ilişkisinde adil ticarete duyulan güven değişkeninin “kısmi aracılık” etkisine sahip olduğu görülmektedir.
Bulgular ve Tartışma
Slide22Tablo 2: Regresyon Analizi Sonuçları
Model
No
Regresyon
Denk.
Uyarlanmış
R
2
Std
. Sapma
F
Sig
.
1
ATB
= b
0
+ b
1
xB*
0,363
0,673
192,676
0,000
2
ATB
= b
0
+ b
1
xG*
0,280
0,750
131,973
0,000
3
ATB
= b
0
+ b
1
xB+ b
2
xG*
0,535
0,575
189,372
0,000
Slide23Tablo 3: Katsayılar
Model
No
Beta
t
Sig
.
1 (Sabit)
B
0,604
9,786
13,881
0,000
0,000
2 (Sabit)
G
0,532
7,872
11,488
0,000
0,000
3 (Sabit)
5,550
0,000
B
G
0,317
0,512
7,071
11,422
0,000
0,000
Açıklamalar: ATB:
Adil ticaret bağlılığı;
B:
Adil ticaret bilgisi;
G:
Adil ticarete duyulan güven
Slide24Günümüzde yaşanan rekabet artışı ile dezavantajlı üreticilerin ve çalışanların uygun şartlarda çalışabilmelerinin sağlanması ekonomik sistem açısından daha önemli bir hale gelmiştir.
Sonuç
Slide25Küreselleşme, bireyselleşme ve bilinçlenmenin de etkisiyle tüketiciler pazarda sergiledikleri tercihler ile dezavantajlı gördükleri tarafları destekleyebilmektedir.
Sonuç
Slide26İletişim teknolojilerindeki gelişimle birlikte tüketiciler bilgiye kendileri ulaşabilmekte ve pazarda karşılaştıkları uygulamaları bireysel olarak değerlendirebilmektedir.
Sonuç
Slide27Bu çalışma adil ticaret bağlılığı oluşumunda adil ticarete duyulan güvenin önemini vurgulamaktadır. Adil ticaret bilgisi adil ticarete olan güveni, adil ticarete olan güven de adil ticaret bağlılığını pozitif yönde etkilemektedir. Bu bağlamda adil ticaret bağlılığı oluşturmayı hedefleyen yöneticilerin adil ticaret bilgisi yanında adil ticarete duyulan güveni de tesis etmeye çalışması gerekecektir.
Sonuç
Slide28Adil ticaret bilgisi ve adil ticaret bağlığında güvenin aracı rolü, oldukça kilit öneme sahiptir. Adil ticaret bilgisine sahip olan tüketiciler, adil ticarete güvenecek ve güvene dayalı olarak adil ticaret bağlılıklarını artıracaktır.
Sonuç
Slide29Adil ticaret bağlıkları artan tüketiciler, daha fazla adil ticaret ürünleri satın alacaklar adil ticaretin temel ilkelerinden olan küçük üreticiyi güçlendirmeye yardımcı olacaklardır. Adil ticaret bilgisinin adil ticaret bağlılığına yol açtığını ortaya koyan çalışmalarla paralel bulgulara ulaşan mevcut çalışma ayrıca adil ticarete duyulan güvenin kısmi aracılık etkisini de ortaya koymuştur.
Sonuç
Slide30Dinlediğiniz için teşekkür ederim…
Slide31EK: Ölçek İfadeleri
Adil Ticaret Bilgisi
1.
Adil ticaret gelişmekte olan ülkelerdeki çiftçilere ve işçilere daha iyi ticaret şartları yaratmayı amaçlar.
2.
Adil ticaret gelişmekte olan ülkelerdeki üreticilere daha dürüst fiyatlar ödetme gayretindedir.
3.
Adil ticaret gelişmekte olan ülkelerdeki dışlanan ve/ya da dezavantajlı üreticilerin sürdürülebilir gelişimi için gayret gösterir.
Slide32Adil Ticarete Duyulan Güven4.
Adil ticarete daima güvenebilirim.
5.
Adil ticarete inanırım.
6.
Adil ticaret ürünleri güvenilirdir.
Slide33Adil Ticaret Bağlılığı7. Uluslararası ticarette küçük ölçekli üreticilere daha fazla güç sağladığı için adil ticaret ürünleri satın alırım.
8.
Adil ticaret ürünleri satın alırım çünkü bu ürünlerin üretiminde görev alan kişilerin diğerlerine oranlarına daha iyi çalışma şartlarına sahip olduğunu düşünüyorum.
9.
Adil ticaret ürünleri satın alırım çünkü bu ürünlerin diğer ürünlere oranla çevreye daha duyarlı olduğunu düşünüyorum.
10.
Adil ticaret ürünleri satın alırım çünkü bunun ticareti adil hale getirmenin bir yolu olduğunu düşünüyorum.