Turşuların təsnifatı Turşuların indikatora təsiri Turşuların fiziki xassələri Turşuların tarixi Maraqlı məlumatlar Turşular ətrafımızda Turşular qidamızda Turşu nədir H ID: 814926
Download The PPT/PDF document "Turşular T urşu nədir?" is the property of its rightful owner. Permission is granted to download and print the materials on this web site for personal, non-commercial use only, and to display it on your personal computer provided you do not modify the materials and that you retain all copyright notices contained in the materials. By downloading content from our website, you accept the terms of this agreement.
Slide1
Turşular
Slide2T
urşu nədir?
Turşuların təsnifatı
Turşuların indikatora təsiri
Turşuların fiziki xassələri
Turşuların tarixi
Maraqlı məlumatlar
Turşular ətrafımızda
Turşular qidamızda
Slide3Turşu nədir?
H
C
l
H
2
SO
4
HNO3
H3PO4
Hidrogen atomu
Turşu qalığı
Metalla əvəz oluna bilən hidrogen atomundan və turşu qalığından ibarət mürəkkəb maddələrə turşular deyilir
Slide4Turşuların təsnifatı
Slide5Turşuların indikatorlara təsiri
Bənövşəyi
Qırmızı
metiloranj
Lakmus
Narıncı
Çəhrayı
Slide6Turşuların fiziki xassələri
TUŞULAR
Maye
H
2
SO
4
HNO
3HCl
BərkH3PO4HPO3H3
BO3
Suda həll olanH2SO4
H3PO4
Suda həll olmayan
H
2
SiO
3
Slide7Turşuların tarixi
İnsanlara ilk məlum olan və istifadə etdikləri turşu sirkə turşusu olub.—
CH
3
COOH
H
2SO4-turşusu ilə insanlar bir az gec təxminən X əsrdə tanış olublar.Sulfat turşusu yağlı maye,güclü oksidləşdirici maddədir.Keçmişdə əlkimyaçı-lar ona
turşuların anası,kupo-ros yağı da deyirdilər.
Turşuların tarixi
Slide8Turşuların tarixi
HNO3-
nitrat turşusu vəHCl-xlorid turşusunu kimyaçılar XIV əsrdə yaradıblar.nitrat turşusuna turşuların çarı da deyirdilər.Çar arağının tərkibi
1VHNO
3
və3VHCl.3HCl+HNO
3Cl2+NOCl+H2
O2NOCl2NO+Cl1270-ci ildəəlkimyaçı CovanniHCl turşusu ilə HNO3 turşusunu qarışdıraraq içinə qızıl tozunu tökmüşdür.Qızıl həll olaraq yoxa çıxır.
Çarların medalı yəni qızıl həmin qarışıqda həll olunduğuna görə qarışığa çar arağı deyirlər
Turşuların tarixi
Slide9Turşuların tarixi
XVIII əsrin ortalarındaKarl Şeyele müxtəlif bitkilərin yarpaq və köklərindən turşuları ayırmağa nail olmuşdu.Məs.alma turşusu,limon turşusu,turşəng
Turşusu və.s
K.Şeyele sianid turşusunu sintez etmiş,hətta dadına baxmışdır.Sianid turşusu çox zəhərli turşudur.Əlbəttə bu izsiz ötəbilməzdi.O, 44 yaşında vəfat etmişdir
Slide10Turşuların tarixi
Növbəti turşunu
-H
2
CO
3
karbonat turşusunu D.Pristli XVIII əsrin sonlarında kəşf etmişdir.BeləlikləXVIII əsrin Sonlarında kimyaçılar ondan çox turşu kəşf etmişlər.
Slide11Maraqlı məlumatlar
1943-cü ildə hitler işğalçıların-
d
an qorunmaq üçün N.Bor Kopenhageni tətk etməli olur.O,2 ədəd qızıldan olan Nobel medalını özü ilə aparmağa risk etmir.Medalları çar arağında həll edir.və adi şüşə butulkada saxlayır.Müharibə bitdikdən sonra geri qayıdaraq öz qiymətli butulkasını tapır və medalları yenidən bərpa edir.
Slide12Maraqlı
məlumatlar
Ayılar qış yuxusundan ayılan zaman üstündəki parazitlərdən azad olmaq üçün qarışqa yuvasının üstünə uzanır.Qarışqalar onu dişləyərək qarışqa turşusu buraxır.Turşunun təsirindən parazitlər ölürlər
İstiqanlı heyvanlarda maddələr mübadiləsi zamanı bir qədər süd turşusu əmələ gəlir və onun iyi ağcaqanad və digər qansoran həşəratlara öz qurbanlarının tapılmasına kömək edir.
Slide13Maraqlı məlumatlar
Bir dəfə ingilis kimyaçısı Robert
Boyl HCl turşusunun xassələrini
ö
yrənərkən təsadüfən turşu bənövşənin ləçəkləri üstünə tökülür.Bir müddətdən sonra ləçəklər qırmızı rəngə boyanır.Beləliklə indikator kəşf edilir.İndikator R.Boyla ortofosfat turşusunu kəşf etməyə kömək edir.
Slide14Turşular ətrafımızda
Insan orqanizmində
Heyvan orqanızmındə
Bitkilərdə
Qidamızda
Yağış sularında
Slide15Yağış sularında
Şimşək çaxanda əmələ gələn azot dioksidin yağış suyunda həll olmasından əmələ gəlir.Vulkan püskürməsi və yanacağın yanması zamanı yağış və qar sularında sulfat turşusu-nun əmələ gəlməsinə səbəb olur
Slide16Bitkilərin tərkibində
Slide17Turşular canlı orqanizmlərdə
Qarışqa turşusu qarışqalqr tərəfindən təhlekə zamanı həşəratlardan müdafiə olunmaq üçün ifraz edilən turşudur.Təbiətdə ilk olaraq sarı meşə qarışqalarının ifrazatında rast gəlinib.1672-ci ildə ingilis naturalisti Con Rey
t
ərəfindən kəşf edilib.
HCOOH
Qarışqaların dişlədiyi yerdən güclü ağrı hiss olunur
Slide18Turşular canlı orqanizmlərdə
Bəzi tropik hörümçəklər düşmənlərdən qorunmaq üçün tərkibində 84% olan sirkə turşusu buraxırlar
Qırxayaq isə daha təhlükəli sianid turşusunu olan ifrazat buraxır
Qabıqsız ilbizlər özünümüdafiə üçün tərkibində sulfat turşusu olan ifrazat buraxır
Slide19İnsan orqanizmində
Mədə şirəsinin tərkibində xlorid turşusu var.Qi-da qəbul etdikdə qida ilə birlikdə mədəmizə çoxlu mikroblar da daxil olur.mədə şirəsinin tərkibində olan xlorid turşusu həmin mikrobları məhv edir.
Müxtəlif aminturşular birləşərək irimolekullu birləşmə olan zülallar əmələ gətirir
Slide20Turşular qidamızın tərkibində
Süd turşusu-CH
3
-CH(OH)-COOH
C
6
H8O7 --- limon turşusu
Askorbin turşusu Vitamin C
Slide21Müəllif: Sumqayıt şəhəri Y.Məmmədəliyev adına 31 saylı orta məktəbin 8
d
sinif şagirdi İbrahimova Məhbubə