Interpretacja oznaczeń jonów sodowych,potasowych i chlorkowych. Stany odwodnienia i - PowerPoint Presentation

Slide1

Interpretacja oznaczeń jonów sodowych,potasowych i chlorkowych. Stany odwodnienia i przewodnienia.

Katarzyna Caruczyńska

III rok OAM

Slide2

Elektrolity ustrojowe

-

są to jony mineralne, które w płynach ustrojowych utrzymują równowagę

osmotyczno-wodną i kwasowo-zasadową, czyli homeostazę;

-biorą udział w procesach metabolicznych i są

kofaktorami w przemianie materii

-główne jony obecne w ustroju to

kationy: sodu, wodoru, potasu, wapnia,

magnezu

aniony: chlorkowy, fosforanowy, siarczanowy oraz wodorowęglanowy

Slide3

Elektrolity

Osocze

mmol/l

Płyn śródmiąższowy mmol/l

Płyn wewnątrzkomórkowy mmol/l

Na+

142,0

146,5

12,0

K+

5,0

5,0

140,0

Ca2+

2,5

1,3

5,0

umol

/l

Mg2+

1,0

1,0

30,0

Cl-

102,0

114,0

4,0

HCO3-

26,0

31,0

10,0

SO4

2-

0,5

0,5

3,8

fosforany

1,1

1,1

60,0

Kwasy organiczne

~5

~6

zmienne

białka

70g/l

1,5-3,0g/l

200-300g/l

Slide4

Zaburzenia elektrolitowe

- zdrowy organizm szybko radzi sobie z przejściowymi zaburzeniami elektrolitowymi (najczęściej

niedoborami), wywołanymi np. wymiotami lub biegunką

-

poważniejsze

zaburzenia elektrolitowe

mogą jednak wywołać osłabienie, zaburzenia rytmu serca, drżenia mięśni, objawy neurologiczne i wiele

innych

- zazwyczaj rutynowo oznacza się stężenie jonów sodu (Na+) i jonów potasu (K+) w surowicy, choć

badania mogą być poszerzone w zależności od zgłaszanych przez pacjenta objawów np. o pomiar poziomu jonów wapnia (Ca 2+) czy jonów magnezu (Mg 2+).

Slide5

Kationy Na+

1.Funkcje i występowanie w organizmie

-jest podstawowym kationem płynu pozakomórkowego

-występuje w płynach biologicznych [we krwi ok.140mmol/l,

a 80-160 mmol sodu jest wydalane w ciągu doby z moczem]

-odpowiada za równowagę osmotyczną w zewnątrzkomórkowych płynach ustrojowych

-jego nadmiar lub niedobór odpowiada za stany przewodnienia i odwodnienia

-sód jest antagonistą potasu i razem z nim tworzy różnicę stężeń po obu stronach błony komórkowej, która umożliwia powstanie potencjału błony i pełnienie przez nią szeregu funkcji takich jak: przenoszenie impulsów nerwowych oraz wykonywanie skurczu i rozkurczu komórek

-prawidłowy gradient sodowy umożliwia transport aminokwasów i węglowodanów do tkanek,

- pomaga utrzymać prawidłową regulację kwasowo-zasadową ustroju (razem z potasem i chlorem).

Slide6

2.Hyponatremia-niedobór Na+ w surowicy(poniżej 135mmol/l)

Przyczyny:

-duże ograniczenie spożycia soli kuchennej w diecie

-wysoki poziom cholesterolu w surowicy krwi

-przewlekła niewydolność krążenia

-marskość wątroby

-zaburzenia pracy nerek

-niedoczynność tarczycy

-nadczynność kory nadnerczy

-działanie leków,zwłaszcza moczopędnych

-biegunki

Slide7

3.Hypernatremia-podwyższone stężenie Na+(powyżej 145mmol/l)

Przyczyny:

-odwodnienie (stany gorączkowe, nadmierne

poty,wymioty

, biegunki),

- nadmierną podaż sodu

- zaburzenia funkcji nerek, a także ośrodkowego układu nerwowego (upośledzenie odczuwania

pragnienia)

-leki diuretyczne

Slide8

Kationy K+

1.Funkcja i występowanie w organizmie

-

jest podstawowym elektrolitem wewnątrzkomórkowym

organizmu ludzkiego

-w płynie zewnątrzkomórkowym znajduje się zaledwie 2% całkowitego potasu

-występuje w płynach biologicznych [w surowicy krwi ok. 5,0 mmol/l, a 55 mmol potasu jest wydalone z moczem w ciągu doby

-uczestniczy w funkcjonowaniu

ATP-azy

Na/K, która utrzymuje odpowiednie stężenie potasu w komórce oraz sodu poza komórką

-uczestniczy w powstawaniu potencjału spoczynkowego i czynnościowego błony komórkowej neuronów oraz w przewodzeniu impulsów nerwowych

-kontroluje skurcze i pracę mięśni

-odpowiada za utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej

Slide9

2.Hipokaliemia-niedobor K+ w surowicy(poniżej 3,7mmol/l)

Przyczyny:

- ostre i przewlekłe zatrucia pokarmowe, objawiające się ostrymi wymiotami i biegunką.

-nadużywanie środków przeczyszczających,

- nadmierna utratą potasu z moczem w chorobach nerek lub zaburzenia w ich funkcjonowaniu

wywołanego przyjmowaniem leków (preparaty moczopędne),

-działanie hormonów (moczówka prosta – wielomocz

wazopresynozależny

)

Slide10

3.Hiperkaliemia-podwyższone stężenie K+ w surowicy(powyżej 5,5mmol/l)

Przyczyny:

- zaburzone (zmniejszone) wydalane przez nerki (niewydolność nerek, nerkowa kwasica

cewkowa)

- zaburzenia hormonalne np. w niedoczynności kory nadnerczy

-ciężkie odwodnienie

-przyjmowanie leków zwiększających stężenie potasu we krwi

-niedobór insuliny

Slide11

Aniony Cl-

1.Funkcje i występowanie w organizmie

-

są podstawowymi elektrolitami w płynach ustrojowych [krwi, soku żołądkowym i moczu]

-stężenie chlorków we krwi waha się od 95 do 105 mmol/l

-wspólnie z sodem reguluje gospodarkę wodną w komórkach,

wspólnie z sodem i potasem utrzymuje równowagę kwasowo - zasadową oraz ciśnienie osmotyczne,

-regulacja gospodarki elektrolitowej,

-wspiera dalsze przetwarzanie spożytego jedzenia,

-wspiera proces wchłaniania witaminy B12

- aktywuje amylazę

Slide12

2.Skutki niedoboru chloru:

-nudności oraz wymioty,

-zaburzenia psychomotoryczne,

-niedobór kwasów żołądkowych skutkujący zaburzeniami trawienia i osłabienia mięśni,

-osłabienie lub zaburzenia pamięci,

-obrzęk mózgu.

Slide13

3.Skutki nadmiaru chloru:

-przewlekła biegunka,

-odwodnienie,

-nadciśnienie tętnicze,

-ostra niewydolność nerek.

Slide14

4.Wartości prawidłowe Cl-

-surowica: dzieci i dorośli 98-107mmol/l

-PMR:118-132mmol/l

-mocz: dorośli 110-250mmol/l

Slide15

W czym oznaczamy jony Na+, K+ i Cl-

-surowica

-

heparynizowane

osocze

-krew pełna

-mocz

-pot

-stolec

-płyny przewodu pokarmowego

-płyny oparzeniowe

Slide16

Mukowiscydoza

-choroba o podłożu genetycznym, dziedziczona recesywnie, istota choroby polega na nieprawidłowym składzie wydzieliny gruczołów zewnątrzwydzielnic zych

- bardzo lepka i gęsta wydzielina zamyka światła przewodów wyprowadzających prowadząc do ich niedrożności, zalegania wydzieliny w gruczołach, ich rozszerzania a w końcu włóknienia takich narządów jak: trzustka, oskrzela, wątroba.

Slide17

-objawy:a)Niedrożność

smółkowa

noworodka

b)Przewlekłe stany zapalne dróg oddechowych

c)Przewlekła biegunka

-rozpoznanie powinno zostać ustalone najpóźniej do 3m.ż niemowlęcia, polega ono na oznaczeniu stężenia jonów Cl-, Na+ i K+ w pocie dziecka, oznaczeniu stężenia albumin w smółce oraz stężenia jonów Cl-, Na+, K+ i Ca2+ w paznokciach.

Slide18

Woda w organizmie

U osób z prawidłową masą ciała woda stanowi obok tkanki tłuszczowej największą cześć wagi. Średnio zakłada się, że u osób o średniej budowie – nie otyłych woda stanowi 60% masy ciała u mężczyzn i 55% u kobiet – ze względu na większą ilość tkanki

tłuszczowej.

Slide19

Odwodnienie

-stan, w którym zawartość wody w organizmie spada poniżej wartości niezbędnej do jego prawidłowego funkcjonowania. Stan odwodnienia zagraża życiu pacjenta, jest szczególnie niebezpieczny dla niemowląt, małych dzieci oraz ludzi starszych.

Slide20

Bez wody człowiek może przeżyć od 4 do maksymalnie 7 dni. Długotrwałe odwodnienie prowadzi do utraty siły, osłabienia odporności organizmu, utraty świadomości, uszkodzenia organów wewnętrznych, a następnie śmierci.

Slide21

Główne przyczyny odwodnienia:-biegunka

-wymioty

-przyjmowanie niedostatecznej ilości płynów podczas choroby przebiegającej z podwyższoną temperaturą ciała

-niewyrównane straty wody podczas wysiłku fizycznego

-picie zbyt małej ilości wody przez pacjentów przyjmujących diuretyki

-hipertermia

-hiperglikemia i glikozuria w przebiegu cukrzycy

-utraty znacznej ilości krwi

-oparzenia dużych powierzchni

Slide22

Główne objawy odwodnieniaa)Ubytek wody do 2%masy ciała

-uczucie silnego pragnienia

-spadek masy ciała

b)Ubytek wody 2-4% masy ciała

-suchość w ustach,

-spadek ilości wydalanego moczu ,bezmocz

-osłabienie, zawroty głowy

-zaburzenia widzenia, omdlenia, nudności

-

tachykardia

-mocz o ciemnym zabarwienie

-zmniejszenie pocenia

-zaparcia

Slide23

c)Ubytek wody 5-6% masy ciała-senność

-

parestezje

d)Ubytek wody 10-15% masy ciała

-brak zdolności mówienia

-drgawki

-obrzęk języka

-utrata przytomności

e)Ubytek wody powyżej 15% masy ciała

-śmierć

Slide24

Przewodnienie

- może być spowodowane nadmierną podażą wody i (lub) chlorku sodu u chorych:

1. Z niewydolnością nerek.

2. Z niewydolnością serca.

3. Z hipoproteinemią spowodowaną:

-Utratą białek (zespół nerczycowy, enteropatia wysiękowa)

-Niedoborem białek w pokarmach („obrzęki głodowe").

- Upośledzoną syntezą albumin (u chorych z marskością wątroby).

4. Z zaburzeniami hormonalnej regulacji gospodarki wodno-elektrolitowej:

- Stany wtórnego hiperaldosteronizmu.

- Hiperglikokortykosteroidyzm (podawanie glikokortykosteroidów).

- Zespół nieadekwatnej sekrecji wazopresyny (SIADH, zespół Schwartza-Barttera)

Slide25

Objawy przewodnienia

:

-

Przyrost

masy ciała.

-

Obecność

objawów hiperwolemii (w krążeniu dużym: obrzęki obwodowe, w krążeniu małym: duszność, „mokre płuca", obrzęk płuc).

- Czasami

obecność

płynu w jamach opłucnej lub w jamie otrzewnej.

-

Obecność

zaburzeń czynności ośrodkowego układu nerwowego (bóle głowy, drgawki, śpiączka) u chorych z nieprawidłową

osmolalnością

osocza lub nieprawidłową

natremią

. 

-

Wzrost

ciśnienia tętniczego u chorych z

hiperosmolalnością

spowodowaną najczęściej

hipernatremią

.

Slide26

Leczenie:

a) Leczenie przyczynowe polega na leczeniu niewydolności krążenia lub nerek.

b) Leczenie objawowe polega na:

1. Dokładnym prowadzeniu bilansu wodno-elektrolitowego.

2. Podawaniu

diuretyków

.

3. U chorych z niewydolnością nerek — na odwodnieniu za pomocą dializy

.

Slide27

Dziękuję za uwagę 