Briathar Réimnithe an Bhriathair An Chéad Réimniú Briathra Aonsiollach agus Ilsiollacha BáighBain BéicBlaisBlighBog BolaighBreacBris BronnBrúighBuaighBuail ID: 807081
Download The PPT/PDF document "Gramadach na Gaeilge An" is the property of its rightful owner. Permission is granted to download and print the materials on this web site for personal, non-commercial use only, and to display it on your personal computer provided you do not modify the materials and that you retain all copyright notices contained in the materials. By downloading content from our website, you accept the terms of this agreement.
Slide1
Gramadach na Gaeilge An Briathar
Réimnithe
an
Bhriathair
An
Chéad
Réimniú
=
Briathra
Aonsiollach
agus
Ilsiollacha
Báigh,Bain
,
Béic,Blais,Bligh,Bog
,
Bolaigh,Breac,Bris
,
Bronn,Brúigh,Buaigh,Buail
(le)
Caith,Caill,Cáin,Can,Caoin,Cas,Cealg,Ceap
,
Ceil,Ciap,Cíor,Claon,Cleacht,Cnag,,Cráigh,Creid,Crom,Cuir,Cum
.
Díol,Dóigh,Doirt,Dreap,Druid,Dún
Éag,Éist
le,
Fág
,
Fan,Féach
ar,Feil,Fill,Fiuch,Fliuch,Gabh,Géill,Geall
,
GearáinGearr,Gin,Glac,Glan,Glaoigh,Gluais,Gróig,Guigh
Iarr,Íoc,Iompair
Las,Leag,Lean,Léigh,Léim,Lig,Líon
,
Mair,Meáigh,Measc,Mill,Mol,Múch
,
Nasc,Nigh,Nocht
,
Oir,Ól,Póg,Pioc
,
Pós,Preab
Réab,Reoigh,Rith,Roinn,Rop
Sábháil,Scar,Sceith,Sciorr,Scríob,Scríobh,Scrios,Scuab,Séan,Seas,Séid,Seinn,Seol.Síl,,Siúil,Suigh,Sroich,Stop
Taifead,Tairg
,
Táirg,Taosc,Teip
ar
,
Teith
, Tit,
Tóg,Triall,Tuig
,
Tuill,Tum
Sábháil,Taispeáin,Tiomáin,Tionóil
Slide2Aimsir chaite
Consan
=
Caol
le
caol
Bris
-
Bhris
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Bhriseamar
Saorbhriathar
=
briseadh
gan
séimhiú
riamh
Ar
bhris
?
Níor
bhris
/
gur
/
nár
/
nuair
a/ ó(since,)
má
/
murar
/
sular
(
sarar
)
bhris
tú
Guta
=
Íoc
-
leathan
le
leathan
D’íoc
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
D’íocamar
,
Níor
íoc
sé
/
ar
?/
gur
/
nár
/
nuair
a /
má
/
murar
íoc
sibh
Saorbhriathar
-=
Íocadh
( as )
Consan
Leathan
le
leathan
Túschonsan
=f
Féach:D’fhéach
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
D’fhéachamar
(
ar
)
Saorbhriathar
=
féachadh
Ar
fhéach
?
D’fhéach
/
Níor
/
ar
/
gur
/
nár
fhéach
sé
ar
- /ó/
nuair
a
d’fhéach
Briathar
aonsiollach
a
chríochnaíonn
ar
–
igh
Léigh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
/
Léamar
SB
Léadh
Níor
/
ar
/
gur
nár
/
nuair
a /
má
/
murar
/
sular
(
sarar
)
léigh
sé
Briathra
Ilsiollacha
sa
Chéad
Réimniú
Shábháil
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
/
Shábhálamar
Saorbhriathar
=
Sábháladh
Níor
/
ar
/
gur
/
nár
/
nuair
a /
má
/
murar
/
sular
/
sarar
shábháil
siad
Thaispeáin
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Thaispeánamar
Saorbhriathar
=
Taispeánadh
Níor
/
ar
/
gur
nár
/
nuair
a /
má
/
murar
/
sular
thaispeánamar
-
Thiomáin
mé
Thiomáineamar
SB
Tiomáineadh
Níor
/
ar
/
gur
nár
/
nuair
a /
má
/
murar
/
sular
thiomáin
sé
Slide3Ceacht beag Aimsir Chaite
1
(
Ól
)
mé
an tae
inné
.
2. (
Bris
)
mé
an
fhuinneog
inné
.
3. (
Múch
) (
muid
) an
solas
inné
.
4. (
Buail
)
mé
le Seán
inné
.
5. (
Glan
)
siad
an teach
inné
.
6. (
Cuir
)
sibh
na
leabhair
sa
chófra
inné
.
7. (Fan)
sé
sa
seomra
suí
ag
féachaint
ar
an
teilifís
aréir
.
8. (
Rith
)
sé
abhaile
go
tapaidh
aréir
.
9. (
Fág
)
tú
an teach
ró-dhéanach
ar
maidin
.
10. (
Éist
)
mé
leis an
raidió
aréir
.
11 (
Caith
) an
iomarca
airgid
sa
siopa
sin
12 (
Géill
)an
tiománaí
an
tslí
13 (
Doirt
) an
leanbh
an
bainne
ar
an
urlár
14 (
Leag
) an
pásite
den
rothar
15 (
Sábháil
) an
mháthair
an
madra
ón
uisce
16 (
Cáin
muid
) na
rialacha
17 (
Fiuch
) an
cócaire
na
prátaí
sa
sáspan
18 (
Meáigh
) na
glasraí
19 (
Taispeáin
muid
) na
ticéid
don
doirseoir
20 (
Cleacht
) na
páistí
le
haghaidh
na
scrúduithe
Slide4An Dara Réimniú
Briathra
dháshiollacha
Achoimrigh,Adhlaic,Admhaigh,Agair,Aibigh,Aibhsigh,Aimsigh,Ainmnigh,Airigh,
Áirigh,Aithin,Áitigh
(
ar
),
Ardaigh,Athraigh,Aistrigh,Aontaigh,Ardaigh,Bagair
, Bailigh,Bainistigh,Básaigh,Beannaigh,Beartaigh,Beathaigh,Bláthaigh,Brostaigh,
Bhunaigh
,
Cabhraigh,Cáiligh,Caolaigh,Cealaigh,eangail,Ceannaigh,Ceistigh
,
Cinntigh,Ciontaigh,Ciúnaigh,Cláraigh,Coisric,Comhairligh
, Comhlánaigh,Comhoibrigh,Cobhsaigh,Cosain,Cnuasaigh,Comhtháthaigh,Cothaigh,
Críochnaigh
,
Cruinnigh,Cruthaigh,Cúisigh,Cumasaigh
,
Dearbhaigh,Deimhnigh,Deonaigh,Díbir,Díothaigh,Díshealbhaigh,Diúltaigh,
Dúshaothraigh
,
Éalaigh,Éascaigh,Éiligh,Éilligh,Éirigh,Eisigh,Eitil
,
Fadaigh,Feabhsaigh
,
Fiosraigh,Foghlaim,Foilsigh,Fostaigh,Freagair,Freastail,Fulaing
,
Gnóthaigh,Gortaigh,Ídigh,Idirdhealaigh,Imeaglaigh,Imir,Iompaigh,Iompair ,
Ionsaigh
,
Íoslódail,Ísligh
,
Labhair,Léirigh
,
Meabhraigh,Móidigh,Mothaigh
,
Misnigh,Neartaigh
,
Ordaigh,Oscail,Pacáil,Pléigh,Réitigh,Rialaigh,Roghnaigh
,
Saibhrigh,Samplaigh,Sáraigh,Scrúdaigh
, Sīnigh,Samhlaigh,Saothraigh,Seachain,Sealbhaigh,Sīnigh,Simpligh,Sleamhnaigh,
Smaoinigh,Socraigh,Soiléirigh
Taisteal,Taitin
le,Tapaigh,arla,Teagmhaigh,Teastaigh
(ó),
Tuirling,Uaslódail
,
Uchtaigh,Ullmhaigh
Slide5Aimsir Chaite
Cheannaigh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Cheannaíomar
Saorbhriathar
=
Ceannaíodh
gan
séimhiú
riamh
.
Ar
/
níor
/
gur
/
nár
/
sular
/
má
/
murar
/
nuair
a /
sular
cheannaigh
mé
D’fheabhsaigh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
/
D’fheabhsaíomar
/
Saorbhriathar
=
Feabhsaíodh
.
Ar
/
níor
/
gur
/
nár
/
sular
/
murar
/
sular
fheabhsaigh
sé
/
má
d’fheabhsaigh
sé
/
nuair
a
d’fheabhsaigh
sé
D’oscail
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
D’osclaíomar
/
Saorbhriathar
=
Osclaíodh
.
Ar
/
níor
/
gur
/
nár
/
sular
/
murar
oscail
sé
/
má
d’oscail
sé
/
nuair
a
d’oscail
sé
Cheangail
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
/
Cheanglaíomar
,
Ar
/
níor
/
gur
/
nár
/
sular
/
murar
cheangail
tú
D’imir
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
/
D’imríomar
/ SB
Imríodh
.
Ar
/
níor
/
gur
/
nár
/
sular
/
murar
imir
mé
/
má
d’imir
sí
.
nuair
a
d’imir
tú
D’aithin
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
/
D’aithníomar
/
Saorbhriathar
=
Aithníodh
/
Ar
/
níor
/
gur
/
nár
/
sular
/
murar
aithin
siad
/
Má
d’aithin
sé
/
Nuair
a
d’aithin
sé
.
D’fhoghlaim
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh.siad
/
D’fhoghlaimíomar
/
Saorbhriathar
=
Foghlaimíodh
/
Ar
/
níor
/
gur
/
nár
/
sular
/
murar
fhoghlaimíomar
/
Má
d’fhoghlaim
sé
/
Nuair
a
d’fhoghlaim
siad
.
D’fhreastail
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
/
D’fhreastalaíomar
.
Saorbhriathar
=
Freastalaíodh
Ar
/
níor
/
gur
/
nár
/
sular
/
murar
fhreastail
sé
ar
--
Thaisteal
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
Thaistealaíomar
,
Ar
/
níor
/
gur
/
nár
/
sular
/
murar
thaisteal
sé
Saorbhriathar
=
Taistealaíodh
Slide6Cuir na briathra seo san Aimsir
Chaite
1. (
Bailigh
) (
muid
) na
leabhair
an
tseachtain
seo
caite
.
2. (
Dúisigh
)
mé
go
moch
ar
maidin
.
3. (
Ceartaigh
)
mé
an
obair
bhaile
aréir
.
4. (
Ullmhaigh
)
mamaí
an
bia
don
chóisir
.
5. (
Tosaigh
) (
muid
)
ag
glanadh
an
tí
inné
.
6. (
Ordaigh
)
siad
an
bia
sa
bhialann
.
7. (
Éalaigh
) an
madra
amach
an
doras
aréir
.
8. (
Imir
) (
muid
) an
cluiche
sacair
inné
.
9. (
Buaigh
)
sé
bonn
airgid
sa
rás
ar
maidin
.
10. (
Oscail
) (
sibh
) an
doras
don
bhean
inné
.
11 (
Freastail
)
mé
ar
an
scoil
sin
12 (
Taisteal
)
muid
ar
fud
na
tíre
13 (
Buail
)
muid
lenár
gcairde
aréir
14 (
Cosain
) na
leabhair
alán
airgid
15
Níor
(
Feabhsaigh
) an
aimsir
I
mbliana
Slide7Briathra Neamhrialta
1
Abair
(le)
Dúirt
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
/
Dúramar
. Ní/
má
/
nuair
a
dúramar
faic
.
An/go /
nach
/
mura
/
sula
ndúirt
.
Saorbhriathar
=
Dúradh
2
Beir
(
ar
)Rug
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
/
Rugamar
Níor
/
Ar
/
Gur
/
Nár
/
Má
/
Murar
/
Nuair
a /
sular
rug
siad
ar
- Rug/
Níor
rug.Saorbhriathar
=
Rugadh
3
Clois
Chuala
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Chualamar
Saorbhriathar
Chualathas
Níor
/
Ar
/
Gur
/
Nár
/
Má
/
Murar
/
Nuair
a /
Sular
chuala
siad
4
Déan
Rinne
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Rinneamar.Saorbhriathar
=
Rinneadh
/Ní
dearnadh
Ní
dhearna
An/Go/
Nach
/
Muna
/
Sula
(Sara)
ndearna
siad
/
Má
/
Nuair
a
rinne
tú
.
5
Ith
D’ith
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Saorbhriathar
=
Itheadh
Níor
/
Ar
/
Gur
/
Nár
/
Murar
/
Sular
ith
tú
.
Nuair
a /
Má
d’ith
sé
.
6
Feic
Chonaic
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Chonaiceamar
.
Saorbhriathar
=
Chonacthas
/Ní
fhacthas
Ní
fhaca
mé
./
Má
chonaic
sé
.
Nuair
a
chonaic
mé.An
/Go/
Nach
bhfaca
Mura /
Sula
bhfaca
.
7
Faigh
Fuair
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
./
siad
/
Fuaireamar
Saorbhriathar
=
Fuarthas
Ní
bhfuaireamar.An
/Go/
Nach
/Mura/
Sula
bhfuair
siad
.
Má
fuair
sé.Nuair
a
fuair
siad
8
Tabhair
Thug
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Thugamar
Saorbhriathar
=
Tugadh
Níor
/
Ar
/
Gur
Nár
/
Nuair
a /
Má
/
Murar
/
Sular
thug
tú
9 Tar
Tháinig
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Thángamar
.
Saorbhriathar
=
Thángthas
Níor
/
Ar
/
Gur
/
Nár
/
Má
/
Murar
/
Nuair
a /
Sular
tháinig
sí
abhaile
10
Téigh
Chuaigh
mé
/
tu
/
sé
/
si
/
sibh
/
siad
/
Chuamar
Saorbhriathar
=
Chuathas
/Ní
dheachthas
.Ní
dheachaigh
/
Má
chuaigh
sé
/Mura /
Sula
ndeachaigh
sé
/An/Go/
Nach
ndeachaigh
sé
.
Nuair
a
chuaigh
sé
.
Slide8Scríobh amach na
habairtí
seo
san
aimsir
chaite
:
1. (
Déan
)
mé
m’obair
bhaile
aréir
.
2. Ní (Tar)
mé
abhaile
go
luath
inné
.
3.
Bhí
fhios
agam
(go )(
Clois
) (
muid
) an
scéal
inné
.
4. (
Téigh
)
mé
go
dtí
an
dioscó
aréir
.
5.
Sula
(
Abair
) an
múinteoir
liom
ar
maidin
go
raibh
mé
ag
feabhsú
bhí
imní
orm
6. (
Beir
)
mé
greim
ar
an
liathróid
sa
chluiche
inné
.
7. (
Ith
)
siad
an
cáca
ag
an
gcóisir
.
8. (
Faigh
)
mé
bronntanas
sa
phost
ar
maidin
.
9. (
Tabhair
)
mé
an
leabhar
dó
inné
.
10. (
Feic
) (
muid
) an
scannán
aréir
.
11. (
Bí
)
sí
déanach
don
bhus
ar
maidin
.
12
Ar
(
tarla
)
aon
rud
?
13
Sula
(
faigh
)
sé
an post
bhí
sé
míshásta
.
14
Má
(
clois
)
tú
an
fhírinne,cén
fath
nach
(
abair
)
tú
leis é
láithreach
15 Ó (BÍ)
sé
ins na
gasóga
ní
raibh
sé
leisciúil
Slide9Aimsir Láithreach An Chéad Réimniú
Léimim
/
Léimeann
tú,sé
/
sí
/
sibh
/
siad
/
Léimimid
.
Saorbhriathar
=
Léimtear
Ní/An/Go/
Nach
/
Má
/
Muna
/
Nuair
a / ó/
sula
léimeann
sé
Suím
/
Suíonn
tú
/
sé
/
sí
sibh
/
siad
/
Suímid
. Ní /
Má
/
Nuair
a
shuíonn
siad.An
/Go/
Nach
/
Muna
/
Sula
suíonn
Saorbhriathar
=
Suítear
Báim
/
Bánn
tú
/
sé
/
sí
sibh
/
siad
/
Báimid.Ní
/
Má
/
Nuair
a /Ó
bhánn
sé
/An/Go/
Nach
/
Muna
/
Sula
mbánn
siad
SB=
Báitear
Caithim
/
Caitheann
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
/
Caithimid
. Ní /
Má
/
Nuair
a
chaitheann
sí
/An/Go/
Nach
/
Muna
/
Sula
gcaitheann
siad
SBCaithtear
Leagaim
Leagann
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
SB
Leagtar
/Ní/An/Go/
Nach
/
Nuair
a /Ma/
Muna
/
Sula
leagann
sé
Íocaim
/
Íocann
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
/
Íocaimid.Ní
/
Má
/An/
Nuair
a
ólann
sí
Go/
Nach
/
Muna
/
Sula
n-
íocann
siad
SB=
Íoctar
Fágaim
/
Fágann
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
Fágaimid.Ní
/
Má
/
Nuair
a
fhágann
siad
An/Go/
Nach
/
Muna
/
Sula
bhfágann
siad
.SB=
Fagtar
Sábhálaim
/
Sábhálann
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
/
Sábhálaimid
SB
Sábháiltear
Tiomáinim
/
Tiomáineann
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
SB
Tiomáintear
.
Taispeánaim
/
Taispeánann
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Taispeánaimid
SBTaispeántar
Slide10Scríobh na habairtí seo
leanas
san
aimsir
láithreach
:
1. (
Ól
)
mé
an tae
gach
lá
.
2. (
Brís
)
mé
na
plataí
go
minic
.
3. (
Dún
) an
siopa
ar
a
cúig
a
chlog
gach
lá
.
4. (
Féach
) (
muid
)
ar
an
teilifís
gach
oíche
.
5. (
Buail
)
sí
le Seán ó am do ham.
6. (
Glan
)
siad
an teach
gach
lá
.
7. (
Cuir
)
sibh
na
leabhair
sa
chófra
gach
lá
.
8. (
Fág
)
sé
a
mhála
ar
an
mbus
go
minic
.
9. (
Scríobh
) an
múinteoir
ar
an
gclár
dubh
gach
lá
.
10. (
Rith
)
sé
ar
scoil
mar
bíonn
sé
déanach
gach
maidin
.
11 (
Báigh
)
muid
ár
gcúiseanna
bróin
12 (
Suigh
) na
daoine
óga
le
chéile
13 Ní (
Éist
) an
réireoir
le
cúiseanna
gearáin
14 (
Leag
)
béim
ar
an
bhfoghlaim
15 (
Mair
) an
sos
cúig
nóiméad
déag
Slide11Cuir na briathra idir
lúibíní
san
aimsir
láithreach,Foirm
dhiúltach
=Ní
1 (
Ól
)
mé
an tae
gach
lá
.
2. (
Brís
)
mé
na
plataí
go
minic
.
3. (
Dún
) an
siopa
ar
a
cúig
a
chlog
gach
lá
.
4. (
Féach
) (
muid
)
ar
an
teilifís
gach
oíche
.
5. (
Buail
)
sí
le Seán ó am do ham.
6. (
Glan
)
siad
an teach
gach
lá
.
7. (
Cuir
)
sibh
na
leabhair
sa
chófra
gach
lá
.
8. (
Fág
)
sé
a
mhála
ar
an
mbus
go
minic
.
9. (
Scríobh
) an
múinteoir
ar
an
gclár
dubh
gach
lá
.
10. (
Rith
)
sé
ar
scoil
mar
bíonn
sé
déanach
gach
maidin
.
11 (
Tiomáin
)
mé
ar
scoil
gach
lá
12 (
Sábháil
) na
ceirmeoirí
an
sadhlas
sa
samhradh
13 (
Taispeáin
)
muid
na
gringhrafanna
don
chlann
14 (
Dóigh
) an
fhadhb
an
gheirb
ionam
gach
lá
15 (
Báigh
)na
piscíní
má
bhíonn
siad
tinn
16 (
Teip
)
ar
na
daltaí
laga
17 (
Suigh
) na
daltaí
síos
go
ciúin
18 (
léigh
)
mé
leabhar
gach
lá
19 (
Tionóil
)an
priomhoide
na
daltaí
agus
na
múnteoirí
20 (
Iomáin
) na
foirne
ar
a
ndícheall
Slide12Dara Réimniú
(
Leathan
)
Ceannaigh:
Ceannaím
Ceannaíonn
tú
/
sé
/
sí
sibh
/
siad
Ceannaímid
S.B.Ceannaítear
. Ní/
Má
/
Nuair
a
cheannaíonn
siad
.An/Go/
Nach
/
Muna
gceannaíonn
sí
Feabhsaím
/
Feabhsaíonn
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Feabhsaímid
/SB
Feabhsaítear
/Ní/
Má
/
Nuair
a
fheabhsaíonn
sibh
/An/
Nach
/Go/
Muna
bhfeabhsaíonn
siad
(
Caol
)
Dúisigh
:
Dúisím
/
Dúisíonn
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Dúisímid
Dúisítear
. Ní/
Má
/
Nuair
a /ó
dhúisíonn
sí
/An/
Nach
/Go/
Muna
ndúisíonn
sí
(
Leathan
)
Guta
Briathar
le
coimriú
Oscail
:
Osclaím
/
Osclaíonn
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
/
Osclaímid
Ní/
Má
/
Nuair
a /An
osclaíonn
sé.Go
/
Nach
/
Muna
n-
osclaíonn
sé
SB
Osclaítear
(
Caol
)
Guta
le
coimriú
Imir
:
Imrím
Imríonn
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
./
siad
/
Imrímid
SB
Imrítear
Ní/An/
Má
/
Nuair
a /ó /
imríonn
siad
Nach
/go /
sula
/
muna
n-
imríonn
sibh
(
Briathar
le
foirceann
–ai
l le
coimríú
=
Ceangail
)
Ceanglaím
/
Ceanglaíonn
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
SB
Ceanglaítear
Ní/
Má
/
Nuair
a/ ó
cheanglaíonn
siad
An/Go/
Nach
/
Sula
/
Muna
gceanglaíonn
sé
(
Briathar
le
foirceann
le
coimriú
-in
Aithin
)
Aithním
/
Aithníonn
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
/
Aithnímid
SB
Aithnítear
Briathar
–is- le
coimriú
Inis
–
Insím
/
Insíonn
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
SB
Insitear
Briathat
le
foircean
-teal-
gan
coimriú
Taisteal
–
Taistealaím
/
Taistealaíonn
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Taistealaímid
SB
Taistealaítear
Freastail-Freastalaím
Freastalaíonn
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Freastalaímid
.SB
Freastalaítear
Briathar
le
foirceann
-aim
gan
coimriú
Foghlaim
-
Foghlaimím
Foghlaimíonn
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
SB
Foghlaimítear
Slide13Scríobh
amach
na
habairtí
seo
san
aimsir
(
ghnáth
)
láithreach
agus
cuir
I
gCloininsint
iad
m.sh
tá
fhios
agam go mbailíonn siad --
1. (
Bailigh
) (
muid
) na
leabhair
gach
seachtain
.
2. (
Dúisigh
)
mé
go
luath
gach
maidin
.
3. (
Ceartaigh
) an
múinteoir
an
obair
bhaile
gach
oíche
.
4. (
Ullmhaigh
)
Mamaí
an
dinnéar
gach
lá
.
5. (
Tosaigh
) (
muid
)
ag
obair
go
luath
gach
lá
.
6. (
Oscail
)
mé
an
doras
d’fhear
an
phoist
gach
maidin
.
7. (
Imir
)
siad
cluiche
sacair
gach
Satharn
.
8. (
Ceannaigh
)
Mamaí
an
nuachtán
gach
maidin
.
9. (
Imigh
) an
madra
nuair
a
thagann
an cat.
10. (
Feabhsaigh
)
sé
gach
uile
lá
.
11 (
Foghlaim
)
rud
éigin
sa
rang
gach
lá
12 (
Taitin
) an
deireadh
seachtaine
le
gach
duine
13 (
Aithin
)
ciaróg
ciaróg
eile
.
14 (
Taisteal
) an
taistealaí
ar
fud
na
háite
.
15 (
Cosain
)
bia
alán
airgid
Slide14Briathra neamhrialta
˔
Abair
Deir
mé
/
tú
/
sé
/
sí
Deirimid
Ní /
Má
/ Ó
deir
/SB
deirtear
An/Go/
Nach
/Muna/Sula ndeir sé ˔ Beir Beirimid
Beireann
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Beirimid
/go/
nach
/
mura
/
sula
mbeireann
tú
(
ar
) Ní /
Má
/
Nuair
a /
bheireann
sibh
SB
Beirtear
Bí
Táim
Tá
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Táimid
SB
Táthar
An /go/
nach
/
mura
/
sula
bhfuil
.
Níl
Má
tá
/
Muna
bhfuil
Nuair
atá
/Ó
tá
Clois
Cloisim
Cloiseann
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Cloisimid
SB
Cloistear
An/Mura/
Nach
/go /
sula
gcloiseann
sé
Ní/
Má
/
Nuair
a /Ó
chloiseann
Déan
Déanaim
/
Déanann
tú
/
sé
/
sí
sibh
/
siad
Déanaimid
An /
Nach
/go/
muna
/
sula
ndéanann
siad
Ní /
Má
/
Nuair
a /ó
dhéanann
siad
/SB
Déantar
Ith
Ithim
Itheann
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
/
Ithimid
An
itheann
?
Má
/Ní/
Nuair
a /ó
Itheann
sibh
Go/
Nach
/Mura/
sula
n-
itheann
sé
Feic
Feicim
Feiceann
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Feicimid
SB
Feictear
(
dom
)An /Go/
Nach
/Mura/
Sula
bhfeiceann
sé
Ní/
má
/
nuair
a /ó
fheiceann
sibh
Faigh
Faighim
Faigheann
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
/
Faighimid
An /go/
nach
/
mura
/
sula
bhfaigheann
tú
/Ní /
Má
/
Nuair
a /ó
fhaigheann
siad
SBFaightear
Tabhair
Tugaim
Tugann
tú
/
sé
/
si
/
sibh
/
siad
Tugaimid
An/go /
nach
/
mura
/
sula
dtugann
sí
Ní /
Má
/
Nuair
a
thugann
siad
SB
Tugtar
Tar
Tagaim
Tagann
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Tagaimid
(An /
Nach
/Go/
sula
/
mura
dtagann
sé
/Ní/
Má
/
Nuair
a /ó
thagann
siad
Téigh
Téim
Téann
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Téimid
SB
Téitear
An /Go/
Nach
/Mura/
Sula
dtéann
siabh
Téann
/Ní
théann
)
Slide15Ceacht ar an Aimsir Láithreach
1 (
Tár
)
sí
abhaile
gach
lá.2.(
Téigh
) (
muid
)
abhaile
gach
lá
.
3. (
Bí
)
sibh ag obair gach seachtain
.
4. (
Déan
)
m’obair
bhaile
gach
oíche
.
5. (
Abair
) an
buachaill
óg
a
phaidreacha
gach
oíche
.
6. (
Béir
)
sí
ar
eireball
an
chait
gach
lá
.
7. (
Ith
) mo
bhricfeasta
gach
maidin
ar
a
seacht
a
chlog
.
8. (
Faigh
) (
muid
)
obair
bhaile
gach
lá
.
9. (
Tabhair
)
m’aintín
bronntanas
dom
gach
bliain
.
10. (
Clois
)
siad
ceol
na n-
éan
gach
maidin
.
11. (
Bí
)
mé
ag
ithe
seacláide
i
gcónaí
.
12 (
Abair
)
paidreqacha
roimh
thús
an
lae
13 Ní (
faigh
)
siad
na
torthaí
go
dtí
deireadh
na
míosa
14
Tá
fhios
agam
go (
bí
) an
damáiste
déanta
.
15 (
Bí
) na
ranganna
ar
siúl
gach
tráthnóna
Slide16Aimsir Fháistineach
An
Chéad
Réimniú
Consan
Foircinn
–
idh
/
faidh
Caithfidh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/siad CaithfimidSBCaithfear Ní/Má/Nuair A /ó chaithfidh sibh An/
Nach
/Go/Mura/
Sula
gcaithfidh
sé
Tógfaidh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Tógfaimid
SBTógfar
/Ní/
Má
/
Nuair
a /ó
Thógfaidh
sé
Mura/
Sula
/
Nach
/Go
dtógfaidh
sé
Guta
leathan
Íoc
Íocfaidh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Íocfaimid.An
íocfaidh
tú
. Ní
íocfaidh
sé
Go/
Nach
/Mura/
Sula
n-
íocfaidh
sé
SB
Íocfar
Briathar
aonsiollach
–
igh
Léifidh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Léifimid.SBLéifear
.Go/
nach
/
mura
/
sula
léifidh
sé
Ní/
Má
/
léifidh
sé
Dófaidh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Dófaimid
SB
Dófar
.Ní /
Má
/
Nuair
a /ó/
dhófaidh
siad
Mura/
Sula
/
Nach
/Go /An
ndófaidh
sé
Briathar
Ilsiollach
ach
sa
Chéad
RÉIMNIÚ
Taispeánfaidh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Taispeánfaimid
SB
Taispeánfar
Ni/
Nuair
a /
thaispeanfaidh
tú
.An/Go/
Nach
/Mura/
Sula
dtaispeánfadh
siad
Tiománfaidh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Tiománfaimid
/SB
Tiománfar
Tionólfaidh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Tionólfaimid
Tionólfar
Sábhálfaidh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
SB
Sábhálfar
Slide17An Dara Réimniú Aimsir-Fháistineach
Briathar
Leathan
Consan
Ceannóidh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Ceannóimid
/Ní /
Nuair
a
cheannóidh
tú,An
/
Sula
/Go/
Nach
gceannóidh
sé
SB
Ceannófar
(
Caol
)
Dúiseoidh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Dúiseoimid
/Ní /
Nuair
a
dhúiseoidh
sibh
Dúiseoidh
sibh
–An/Go/
Nach
/
Sula
ndúiseoidh
sí
SB
Dúiseofar
Briathar
Leathan
ag
tosú
le ‘f’
Feabhsóidh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Feabhsóimid
An/
Nach
/Go/
Sula
bhfeabhsóidh
sé
Ní /
Nuair
a
fheabhsóidh
tú
SB
Feabhsófar
Briathar
Leathan
Guta
Ullmhóidh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Ullmhóimid
An /Ní /
Nuair
a
ullmhóidh
tú
Go/
Nach
/
Sula
n-
ullmhóidh
sé
SB
Ullmhófar
Briathar
Leathan
le
coimriú
–
il
Osclóidh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Osclóimid
An/Ní/
Nuair
a
osclóidh
tú
Go/
Nach
/
Sula
n-
osclóidh
sé
/SB
Osclófar
Briathar
Caol
guta
le
coimriú
: -
ir
=
imreoidh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Imreoimid
Ní/An/
Nuair
a
Imreoidh
tú.Sula
/Go/
Nach
n-
imreoidh
sibh
SB
Imreofar
Briathar
caol
guta
le
coimriú
-is
Inseoidh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
SB
Inseofar
Briathar
caol
consan
caol
le
coimriú
–in
Cosnóidh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Cosnóimid
SBCosnófar
Foghlaimeoidh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Foghlaimeoimid.SB
Foghlaimeofar
Ní/
Nuair
a
fhoghlaimeoidh
sé
Sula
/An/Go/
Nach
bhfoghlaimeoidh
sí
.
Slide18Ceacht beag
Scríobh
amach
na
habairtí
seo
san
aimsir
fháistineach
:
1. (
Bailigh
) (
muid
) na
leabhair
an
tseachtain
seo
chugainn.2. (Dúisigh) mé go luath maidin amárach.3. (Ceartaigh
) an
múinteoir
an
obair
bhaile
anocht
.
4. (
Ullmhaigh
)
Mamaí
an
dinnéar
ar
ball.
5. (
Tosaigh
) (
muid
)
ag
obair
go
luath
maidin
amárach
.
6. (
Aontaigh
)
siad
le
chéile
maidin
amárach
.
7. (
Oscail
)
síad
siopa
go
luath
maidin
amárach
.
8. (
Críochnaigh
) an
cheolchoirm
ar
a
deich
a
chlog
anocht
.
9. (
Ordaigh
)
sé
an
béile
sa
bhialann
anocht
.
10. (
Ceannaigh
)
mé
sciorta
nua
amárach
.
11 (
Foghlaim
)
muid
ár
gceachtanna
in am
dona
scrúduithe
12 (
Bagair
)an
feirmeoir
ar
an
madra
13 (
Imir
) an
dá
fhoireann
ar
an
bpáirc
14 (
Inis
) an
seanchaí
an
scéal
15 (
Cosain
) an
díolachán
alán
airgid
Slide19Briathra neamhrialta
1
Abair
déarfaidh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Déarfaimid
SB
Déarfar
Ní/
Nuair
a
déarfaidh siad An/Go/Nach/Sula ndéarfaidh sé
2
Beir
Béarfaidh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Béarfaimid
SB
Béarfar
An /Go/
Nach
/
Sula
mbéarfaidh
siad
ar
-Ní /
Nuair
a
bhéarfaidh
sé
3
Bí
Beidh
mé
/
tú
/
sé
/
si
/
sibh
/
siad
Beimid
SB
Beifear
An/go/
nach
/
sula
mbeidh
sé
Ní/
Nuair
a
bheidh
siad
)
4
Clois
Cloisfidh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
Cloisfimid
SBCloisfear
An/
Nach
/Go/
Sula
gcloisfidh
sé
.Ní/
Nuair
a
chloisfidh
tú
5
Déan
Déanfaidh
mé
/
tú
/se/
sí
/
Déanfaimid
An /Go/
Nach
/
Sula
ndéanfaidh
tú
Ní /
Nuair
a
dhéanfaidh
sibh
SB
Íosfar
6
Ith
Íosfaidh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Íosfaimidh
An/Ní/
Nuair
a
íosfaidh
sé
Go/
Nach
/
Sula
n-
íosfaidh
siad
7
Feic
Feicfidh
mé
/
tú
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Feicfimid
An/Go/
Nach
/
Sula
bhfeicfidh
sé
Ní/
Nuair
a
fheicfidh
tú
SB
Feicfear
8
Faigh
Gheobhaidh
mé
/
tu
/
sé
/
si
/
sibh
/
siad
Gheobhaimid
.
Nuair
a
gheobhaidh
mé
amach
An /Ní/Go/
Nach
/
Sula
bhfaighidh
sé
Ní
bhfaighidh
tú
9
Tabhair
Tabharfaidh
mé
/
tú
/
sé
/
si
/
sibh
/
siad
Tabharfaimid
An /Go/
Nach
/
Sula
dtabharfaidh
?
Tú
Ní
thabharfaidh
)
sibh
SB
Tabharfar
10 Tar
Tiocfaidh
mé
/
tú
/
sé
/
si
/
sibh
/
siad
Tiocfaimid
An /
Nach
/Go/
Sula
dtiocfaidh
sé
Ní
thiocfaidh
sé
/
Nuair
a
thiocfaidh
sí
SB
Tiocfar
11
Téigh
Rachaidh
mé
Rachaimid
Ní/an/Go/
Nach
/
Nuair
a /
Sula
RachaidhSB
Rachfar
Slide20Scríobh amach na habairtí
seo
san
aimsir
fháistineach
:
1.
(Tar)
sí
abhaile
amárach
.
2. (
Téigh
) (
muid
)
ar
scoil
amárach
.
3. (
Bí
) (
muid
)
ag
obair
an
tseachtain
seo
chugainn
.
4. (
Déan
)
mé
m’obair
bhaile
oíche
amárach
.
5. (
Abair
) (
muid
)
leí
dul
abhaile
oíche
amárach
.
6. (
Beir
) (
muid
)
ar
ár
málaí
chun
dul
abhaile
oíche
amárach
.
7. (
Ith
) (
mé
) mo
bhricfeasta
an
tseachtain
seo
chugainn
.
8. (
Feic
)
siad
an fear
amárach
.
9. (
Faigh
)
sé
an
obair
bhaile
amárach
.
10. (
Tabhair
)
sí
bronntanas
dom
an
tseachtain
seo
chugainn
.
11. (
Déan
) said an
obair
oíche
amárach
.
12. (
Bí
) (
muid
)
sásta
amárach
.
13. (
Téigh
)
siad
abhaile
amárach
.
14. (Tar) (
muid
)
abhaile
and
bhliain
seo
chugainn
.
15. (
Clois
)
sí
an
scéal
an
tseachtain
seo
chugainn
.
16 (
Éist
)
sí
leis an
scéal
17 (
Sábháil
) an t-
airgead
18 (
Tionóil
) an
múinteoir
na
daltaí
19 (
Leáigh
) an
sneachta
20 (Leigh) me an t-
úrscéal
Slide21Modh Coinníollach
An
Chéad
Réimniú
Consan
Foircinn
–
finn
/
fainn
Briathar
Consan
Caol
Chaithfinn
/
Chaithfeá
Chaithfeadh sé/sí/sibh/siad Chaithfimis SBChaithfí Ní/
Nuair
A /ó
chaithfinn
Dá
/Mura /An/
Nach
/Go/
Sula
gcaithfimis
Briathar
Consan
Leathan
Thógfainn
/
Thógfá
Thógfadh
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Thógfaimis
SBThógfaí
/Ní/
Nuair
a /ó
Thógfadh
sé
/
Dá
/ Mura/
Sula
/
Nach
/Go
dtógfadh
sé
Guta
leathan
Íoc
D’Íocfainn
D’íocfá
D’íocfadh
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
d’Íocfaimis.An
íocfá
? . Ní
íocfadh
sé
Dá
/Go/
Nach
/Mura/
Sula
n-
íocfadh
sé
SB
d’íocfaí
Briathar
aonsiollach
–
igh
Léifinn
/
Léifeá
/
Léifeadh
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Léifimis
SB
Léifí
.
Dá
/Go/
nach
/
mura
/
sula
léifinn
Ní /
Nuair
a
léifeadh
sé
Briathar
aonsiollach
leathan
consan
Dhófainn
Dhófá
/
Dhófadh
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Dhófaimis
SB
Dhófaí
.Ní /
Nuair
a /ó/
dhófadh
siad
/
Dá
/Mura/
Sula
/
Nach
/Go /An
ndófadh
sé
Briathar
Ilsiollach
Consan
ach
sa
Chéad
RÉIMNIÚ
Thaispeánfainn
/
Thaispeánfá
/
Thaispeánfadh
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Thaispeánfaimis
SB
Thaispeánfaí
Ní/
Nuair
a /
thaispeánfadh
sé
Dá
/Mura/An/Go/
Nach
/Mura/
Sula
dtaispeánfadh
siad
Thiománfainn
/
Thaispeánfá
/
Thaispeánfadh
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Thiománfaimis
/SB
Thiománfaí
Thionólfainn
/
Thionólfá
Thionólfadh
/
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Thionólfaimis
Thionólfaí
Shábhálfainn
/
Shábhálfá
/
Shábhálfadh
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
SB
Shábhálfaí
Slide22Cuir na briathra seo
sa
Mhodh
Coinníollach
agus
cuir
Dá
/Mura
rompu
ansin
1 (
Ól
)
mé
an tae
inné
.
2. (
Bris
)
mé
an
fhuinneog
inné
.
3. (
Múch
) (
muid
) an
solas
inné
.
4. (
Buail
)
mé
le Seán
inné
.
5. (
Glan
)
siad
an teach
inné
.
6. (
Cuir
)
sibh
na
leabhair
sa
chófra
inné
.
7. (Fan)
sé
sa
seomra
suí
ag
féachaint
ar
an
teilifís
aréir
.
8. (
Rith
)
sé
abhaile
go
tapaidh
aréir
.
9. (
Fág
)
tú
an teach
ró-dhéanach
ar
maidin
.
10. (
Éist
)
mé
leis an
raidió
aréir
.
11 (
Caith
) an
iomarca
airgid
sa
siopa
sin
12 (
Géill
)an
tiománaí
an
tslí
13 (
Doirt
) an
leanbh
an
bainne
ar
an
urlár
14 (
Leag
) an
pásite
den
rothar
15 (
Sábháil
) an
mháthair
an
madra
ón
uisce
16 (
Cáin
muid
) na
rialacha
17 (
Fiuch
) an
cócaire
na
prátaí
sa
sáspan
18 (
Meáigh
) na
glasraí
19 (
Taispeáin
muid
) na
ticéid
don
doirseoir
20 (
Cleacht
) na
pásití
le
haghaidh
na
scrúduithe
Slide23Dara Réimniú Modh Coinníollach
Briathar
Leathan
Consan
Cheannónn
/
tCheannófá
/
Cheannódh
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Cheannóimid
/Ní /
Nuair
a
cheannónn,An
/
Sula
/Go/
Nach
gceannódh
sé
SB
Cheannófaí
(
Caol
)
Dhúiseoinn
/
Dhúiseofá
/
Dhúiseodh
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Dhúiseoimis
/Ní /
Nuair
a
dhúiseodh
sibh
Dá
/Mura/An/Go/
Nach
/
Sula
ndúiseodh
sí
SB
Dhúiseofaí
Briathar
Leathan
ag
tosú
le ‘f’
d’fheabhsóinn
/
d’fheabhsófá
/
d’fheabhsódh
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
d’fheabhsóimis
Dá
/Mura/An/
Nach
/Go/
Sula
bhfeabhsóinn
Ní
fheabhsófá
/
Nuair
a
d’fheabhsófá
SB
d’fheabhsófaí
Briathar
Leathan
Guta
d’ullmhóinn
/
d’ullmhófá
/
d’ullmhódh
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
d’ullmhóimis
An /Ní
ullmhóinn
/
Nuair
a
d’ullmhóinn
/
Dá
/ Mura/Go/
Nach
/
Sula
n-
ullmhódh
sé
SB
d’ullmhófaí
Briathar
Leathan
le
coimriú
–
il
d’osclóinn
/
d’osclófá
/
d’osclódh
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
d’osclóimis
An/Ní/
osclóinn
Nuair
a
d’osclóinn
Dá
/Mura/Go/
Nach
/
Sula
n-
osclódh
sé
/SB
d’osclófaí
Briathar
Caol
guta
le
coimriú
: -
ir
= d ‘
imreoinn
/
d’imreofá
/
d’imreodh
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
d’imreoimis
Ní/An/
Imreofá
Nuair
a
d’imreodh
sé
Dá
/Mura/
Sula
/Go/
Nach
n-
imreodh
sibh
Briathar
caol
guta
le
coimriú
–is
d’inseoinn
/
d’inseofá
/
d’inseodh
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
SB
d’inseofaí
Briathar
caol
consan
caol
le
coimriú
–in
Chosnóinn
/
chosnófá
/
chosnódh
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Chosnóimis
SBChosnófaí
D’Fhoghlaimeoinn
/
d’fhoghlaimeofá
/
d’fhoghlaimeodh
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
d’Foghlaimeoimis.SB
d’Foghlaimeofaí
Ní
fhoghlaimeoinn
/
Nuair
a
d’fhoghlaimeodh
sé
Dá
/Mura/
Sula
/An/Go/
Nach
bhfoghlaimeodh
sí
.
Slide24Ceacht –Cuir na briathra
seo
thíos
sa
mhodh
coinníollach
agus
cuir
mura
/
dá
rompu
1 (
Bailigh
) (
muid) na leabhair an tseachtain seo caite.2. (
Dúisigh
)
mé
go
moch
ar
maidin
.
3. (
Ceartaigh
)
mé
an
obair
bhaile
aréir
.
4. (
Ullmhaigh
)
mamaí
an
bia
don
chóisir
.
5. (
Tosaigh
) (
muid
)
ag
glanadh
an
tí
inné
.
6. (
Ordaigh
)
siad
an
bia
sa
bhialann
.
7. (
Éalaigh
) an
madra
amach
an
doras
aréir
.
8. (
Imir
) (
muid
) an
cluiche
sacair
inné
.
9. (
Buaigh
)
sé
bonn
airgid
sa
rás
ar
maidin
.
10. (
Oscail
) (
sibh
) an
doras
don
bhean
inné
.
11 (
Freastail
)
mé
ar
an
scoil
sin
12 (
Taisteal
)
muid
ar
fud
na
tíre
13 (
Buail
)
muid
lenár
gcairde
aréir
14 (
Cosain
) na
leabhair
alán
airgid
15
Níor
(
Feabhsaigh
) an
aimsir
I
mbliana
16
Dá
(
foghlaim
)
sé
a
cheachtanna
bheadh
sé
ar
mhuin
na
muice
Slide25Briathra Neamhrialta Modh
Coinníollach
1
Abair
déarfainn
/
déarfá
/
déarfadh
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Déarfaimis
SB
Déarfaí
Ní/
Nuair
a déarfadh siad Dá/Mura An/Go/Nach/Sula ndéarfadh
sé
2
Beir
Bhéarfainn
/
Bhéarfá
/
Bhéarfadh
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Bhéarfaimis
SB
Bhéarfaí
Dá
/Mura/ An /Go/
Nach
/
Sula
mbéarfadh
siad
ar
-Ní /
Nuair
a
bhéarfadh
sé
3
Bí
/
Tá
Bheinn
/
Bheifeá
/
Bheadh
sé
/
si
/
sibh
/
siad
Bheimis
SB
Bheifí
Dá
/Mura/An/go/
nach
/
sula
mbeadh
sé
Ní/
Nuair
a
bheadh
siad
)
4
Clois
Chloisfinn
/
Chloisfeá
/
Chloisfeadh
sé
/
sí
/
Chloisfimis
SBChloisfí
Dá
/Mura An/
Nach
/Go/
Sula
gcloisfeadh
sé
.Ní/
Nuair
a
chloisfeá
5
Déan
Dhéanfainn
/
Dhéanfá
/
Dhéanfadh
se/
sí
/
Dhéanfaimis
An /Go/
Nach
/
Sula
ndéanfá
Ní /
Nuair
a
dhéanfadh
sibh
SB
Dhéanfaí
6
Ith
d’iosfainn
/
d’íosfá
/
d’íosfadh
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
d’Íosfaí
/ An/Ní
íosfadh
siad
Nuair
a d’
íosfadh
sé
Dá
/Mura/Go/
Nach
/
Sula
n-
íosfadh
siad
SB
D’íosfaí
7
Feic
d’Fheicfinn
/
d’fheicfeá
/
d’fheicfeadh
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
d’Fheicfimis
An/Go/
Nach
/
Sula
bhfeicfeadh
sé
Ní
fheicfeadh
sé
/
Nuair
a
d’fheicfeá
SB
d’fheicfí
8
Faigh
Gheobhainn
/
Gheofá
/
Gheobhadh
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Gheobhaimis
.
Nuair
a
gheobhadh
sibh
amach
Dá
/Mura /An /Ní/Go/
Nach
/
Sula
bhfaigheadh
sé
Ní
bhfaigheadh
siad
SB
Gheofaí
9
Tabhair
Thabharfainn
/
Thabharfá
/
Thabharfadh
sé
/
si
/
sibh
/
siad
Thabharfaimis
Dá
/Mura /An /Go/
Nach
/
Sula
dtabharfadh
siad
? Ní
thabharfaimis
SB
Thabharfaí
10 Tar
Thiocfainn
/
Thiocfá
/
Thiocfadh
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
Thiocfaimis
Dá
/Mura/ An /
Nach
/Go/
Sula
dtiocfaidh
sé
Ní /
Nuair
a
thoicfadh
sí
SB
Thiocfaí
Téigh
Rachainn
Rachfá
/
Rachadh
sé
/
sí
/
sibh
/
siad
/
Rachaimis
Dá
/Mura /Ní/An/Go/
Nach
/
Nuair
a /
Sula
Rachadh
sé
SB
Rachfaí
Slide26Cuir na briathra seo
sa
Mhodh
Coinníollach
agus
cuir
dá
/
mura
rompu
freisin
1 (Tar)
sí
abhaile
amárach
.
2. (
Téigh
) (
muid
)
ar
scoil
amárach
.
3. (
Bí
) (
muid
)
ag
obair
an
tseachtain
seo
chugainn
.
4. (
Déan
)
mé
m’obair
bhaile
oíche
amárach
.
5. (
Abair
) (
muid
)
leí
dul
abhaile
oíche
amárach
.
6. (
Beir
) (
muid
)
ar
ár
málaí
chun
dul
abhaile
oíche
amárach
.
7. (
Ith
) (
mé
) mo
bhricfeasta
an
tseachtain
seo
chugainn
.
8. (
Feic
)
siad
an fear
amárach
.
9. (
Faigh
)
sé
an
obair
bhaile
amárach
.
10. (
Tabhair
)
sí
bronntanas
dom
an
tseachtain
seo
chugainn
.
11. (
Déan
) said an
obair
oíche
amárach
.
12. (
Bí
) (
muid
)
sásta
amárach
.
13. (
Téigh
)
siad
abhaile
amárach
.
14. (Tar) (
muid
)
abhaile
an
bhliain
seo
chugainn
.
15. (
Clois
)
sí
an
scéal
an
tseachtain
seo
chugainn
.
16 (
Éist
)
sí
leis an
scéal
17 (
Sábháil
) an t-
airgead
18 (
Tionóil
) an
múinteoir
na
daltaí
19 (
Leáigh
) an
sneachta
20 (Leigh) me an t-
úrscéal