fiscale delle contrade Linvenzione dellestimo Statuti del 1276 extimetur per illos de waita illa in qua habitant elenco di coloro che stant per se in focolario ID: 599966
Download Presentation The PPT/PDF document "Funzione" is the property of its rightful owner. Permission is granted to download and print the materials on this web site for personal, non-commercial use only, and to display it on your personal computer provided you do not modify the materials and that you retain all copyright notices contained in the materials. By downloading content from our website, you accept the terms of this agreement.
Slide1Slide2
Funzione
fiscale delle contrade
L’invenzione dell’estimo: Statuti del 1276: «
extimetur
per
illos
de
waita
illa
in qua
habitant
»; elenco di coloro che «
stant
per se in
focolario
»
Gli altri e via via crescenti motivi per i quali il comune cittadino ha bisogno delle contrade (ha bisogno di controllare il territorio
urbano)
Il sale (monopolio)
La politica annonaria e le scorte di cerealiSlide3
Funzione giudiziaria delle contrade
Responsabilità del giurato in caso di omicidio o ferimento o reato penale
Le strutture amministrative: due
iurati
, due
raxonerii
Le guaite hanno autonomia impositiva: per i pozzi, per le guardie notturne; possono «mutare
suum
extimum
»; con delibera a maggioranza della vicinia e previa autorizzazione del podestàSlide4
.
Lo sviluppo del sistema
contradale
nel corso del XII e XIII secolo
La metà del Duecento: un sistema ormai maturo. 58 contrade distinte in 5 quartieri (Capitani, Ferro, Duomo, Chiavica e Castello)
Tendenze di lungo periodo: lo spopolamento delle contrade del castello (S. Pietro in Castello, S. Bartolomeo, S. Siro, guaita dei
Flamberti
, guaita degli
Aleardi
)Slide5
.
Tendenze di lungo periodo: espansione demografica delle contrade della periferia occidentale (Ognissanti,
Beverara
, S. Silvestro, S. Zeno superiore….)
Espansione demografica e insediativa delle contrade della periferia orientale (lo sviluppo di
Veronetta
dopo il 1210)
S. Paolo, S. Nazaro,
Muronovo
….
Dall’altro lato del
Castrum
: Santo Stefano, San Giorgio in B. Slide6Slide7
Contrade 1: quartiere MaggioreSlide8
Contrade 2 Quartiere MaggioreSlide9
Quartieri 3 ChiavicaSlide10Slide11
Quartiere del FerroSlide12
Quartiere dei Capitani Slide13
.
Circa 6500-7000 capifamiglia
Il valore simbolico dei luoghi ove si effettua il giuramento
Presso la torre degli
Aleardi
(la guaita degli
Aleardi
, la guaita dei
Flamberti
…)
«sotto il portico della contrada» (S. Zeno, S. Tomaso)
Nella chiesa parrocchiale, sul sagrato delle chiese Slide14
L’utilizzazione dei dati: le elaborazioni quantitative
La scelta dei coefficienti per il calcolo quantitativo della popolazione
Lista di maschi adulti, non necessariamente lista di capifamiglia
Fuorusciti?
Inurbati?
Habitatores
temporanei? Slide15
L’utilizzazione dei dati: il nome della persona
Dalla complessità romana alla «semplicità» altomedievale.
La semplicità altomedievale
La «laicità» altomedievale (animali, fiori, nomi
esaugurali
)
Una società
face to face
Dall’onomastica «laica» all’onomastica religiosa
(la sacralizzazione del nome)
La nascita del sistema onomastico a due elementiSlide16
La nascita del sistema onomastico a due elementi
Il secondo elemento:
Patronimico / Matronimico
La provenienza
Il mestiere
La «famiglia»Slide17
S. Giorgio
Nomina
hominum
omnium qui
iuraverunt
ut
superius
scriptum
est
sunt
hec
:
dominus
Iohannes
de
Almenardino
Bertholameus
filius
quondam
Widonis
Omnebonum
filius
quondam
Danioti
dominus
Cassalinus
filius
quondam
Tholomelli
Bonamentus
de
Franchono
Aprilis
quondam
Sevaroli
Resonatus
filius
Ramondini
Benevenutus
de
Aldegarino
Çanpanesius
filius
Chuffi
de
Sacho
Iohannes
a
Pedibus
quondam
Clamenti
Gosmarinus
de Torrino
Bernardus
quondam
Arthiclini
Iohannes
qui
fuit
de
Sancto
Vito
Conversius
molinarius
Giberinus
quondam
Marscerii
Bertholameus
quondam
Blanchi
Niger de
magistro
Balduino
Albertus
quondam
LitaldiSlide18
S. Giorgio
Tusius
zerator
Albrigetus
filius
Folcheti
Gualterius
filius
quondam
Signe
Antonius
filius
Chuffi
dominus
Thomasius
filius
quondam
Thebaldi
notarii
Crosna
quondam
Conradini
Sparaverius
quondam
Ançii
Çiletus
batarius
banbacii
Aminellus
quondam
Bonore
Bonaventura
filius
Boni
Delavancius
de
Caxano
Carreçarius
quondam
Bonardi
Boniolus
quondam
Zugni
Gunbertus
quondam
Otonelli
Iacobinus
de
Iohanne
a Fossa
Bonaventura
eius
frater
Bonus qui
Marinus
dicitur
quondam
Ierardi
Capra quondam
Ierardi
de
Parento
Finus
de
Otonello
Çonfredo
de
Castrorupto
Marchabrunus
de
Bonisigna
de PrunoSlide19
S. Giorgio
Cigogna
molinarius
de
Sacho
Daniel de
Otonello
Iacobus
quondam
Carnaroli
Otus
filius
Alberti
pegorarii
Conversius
de Villa
Brunacius
de
magistro
Vosacho
Silvester
filius
Tealdi
Aldolinus
filius
quondam
Zonte
Vinellus
filius
domini Viviani
Orodeus
filius
quondam
Omodei
Bonaventura
filius
quondam
Fulconis
Portegalus
de
Otonello
Vinellus
quondam
Albrici
de Avesa
Bertholameus
filius
Bonçeni
de Avesa
Benedictus qui
fuit
de
Illasio
et
moratur
ad
Avesam
Çeno
de
Dolcibella
Segnoretus
de
Abriano
Cigogna
molinarius
de
SachoSlide20
S. Giorgio
Daniel de
Otonello
Iacobus
quondam
Carnaroli
Otus
filius
Alberti
pegorarii
Conversius
de Villa
Brunacius
de
magistro
Vosacho
Silvester
filius
Tealdi
Aldolinus
filius
quondam
Zonte
Vinellus
filius
domini Viviani
Orodeus
filius
quondam
Omodei
Bonaventura
filius
quondam
Fulconis
Portegalus
de
Otonello
Vinellus
quondam
Albrici
de Avesa
Bertholameus
filius
Bonçeni
de Avesa
Benedictus qui
fuit
de
Illasio
et
moratur
ad
Avesam
Çeno
de
Dolcibella
Segnoretus
de
AbrianoSlide21
S. Giorgio
Avesanus
de Uberto de
Clamento
Gracianus
filius
quondam
Ierardi
Rodolfinus
paperius
Çinus
quondam
Çuffi
Puva
filius
quondam
Ubertini
qui
fuit
de
Nigrario
Frassetus
qui
fuit
de Marano
Odoricus
Tosus
Testa
filius
quondam Comini
Piçetus
filius
quondam Folchi
Bonaconsa
quondam Lance
Iohannes
quondam Beni
Henrigetus
qui
Picharolus
dicitur
filius
quondam
Faite
Coçius
filius
quondam
Bonvisini
Vivaldus
filius
quondam Albertini Slide22
La città degli «aristocratici»?
De
waita
S.Marie
Antique
dominus
Dallidanchus
de
Narigamis
dominus
Avancius
de
Pesena
Gerardus
Werrerie
dominus
Brexaninus
a
Telis
Pasqualis
cavallarius
dominus
Leonardinus
qui
Mastinus
dicitur
quondam domini
Iacobini
de
Scalis
Benenatus
sellarius
Bonaldus
qui
fuit
de Colonia
Guido de Ancona Slide23
S. Maria Antica
Seva....
carnarolus
Guarmenterius
specialis
Petrus
Broagalli
Venturinus
specialis
Bonus
notarius
de Porto
Iacobus
merçarius
quondam Marchi
Ambrosinus
quondam
Carlaxarii
merçarii
Franceschus
filius
Scardevarie
Nicholaus
domini
Nascimpacis
Bonaventura
Cevolla
Florius
Guidonis
de ZelloSlide24
S. Maria Antica
Henricus
osbergerius
de
Segondino
Rodulfus
cerdo
dominus
Zacarias
de
Zacariis
Dainesius
centurarius
magister
Bellapenna
cerdo
dominus
Antonius
de Melle
Girardinus
notarius
Alioti
dominus
Yvanus
Widonis
Zaconis
Aimericus
lamator
Falconetus
qui Rex
diciturSlide25
S. Maria Antica
Aicardinus
de Minerbio
Antonius
Tranchini
magister
Bonaventura
sartor
Vallerianus
pelliparius
dominus
Parmexanus
specialis
dominus
Manzolus
medicus
Iohannes
Lugani
Leonardus
de
Beccariis
Albertus
zavascarius
Rolandus
oliariusSlide26
Bonus
lamator
Henrigetus Iohannis a
Camaris
Omnebonus
Biatrisine
Walfardinus
notarius
Bontempus
Grosii
pelliparii
Faxanotus
pelliparius
dominus
Avostinus
de
Wardaluchesio
Bonadomanus
qui
fuit
de
Pruno
dominus
Arianus
de
Narigamis
Ferragutus
de
Presbiteris
.Slide27
S. Maria Antica
dominus
Petrus medicus
Balduinus
qui
fuit
de
Tridento
Vincigarda
cerdo
Carlaxarius
molendarius
Iohannis
de Dasio
Lafranchinus
Scardevaria
Leonardus
trumbator
Abrianus
faber
Luganus
merçarius
Partonopeus
notariusSlide28
Una società di immigrati. Provenienza e residenza
Die sabati quintodecimo exeunte
octubri
in
waita
Sancti
Naçarii
, in
plaça
Sancti
Sepulcri
,
presentibus
Ventura de
Segafeno
,
Nasinbeno
notario
de Bernardo,
Fançello
qui
Rubeus
dicitur
,
Wilielmo
de Arnaldo
çerdone
,
testibus
et
alliis
.
De
waita
Sancti
Naçarii
,
videlicet
:
Avus
de Danio
Orlandus
de
Miçolis
Magnus quondam
Lorencii
Maxellus
bubulcus
Vanterus
de
Caçalupo
Mar….
de
Miçolis
magister
Bonaventura
de
Colegnolaa
Riçardus
qui
fuit
de
COlegnola
Vermilius
quondam FedericiSlide29
S. Nazaro e Celso
Çeno
qui
fuit
de Cogolo
Ximonus
qui
fuit
de
Miçolis
Brunamontus
qui
fuit
de
Ylasio
Iohannes
Soltrinus
Bonaventura
de Simone
Lafranchinus
porcarius
Omnebonus
qui
fuit
de
Opedano
Çalia
bubulcus
Bosius
qui
fuit
de
Sancto
MicaeleSlide30
Lavoratori non qualificati:
portitores
Nomina
omnium
hominum
qui
iuraverunt
ut
superius
scriptum
est
suprascripto
die et
presentia
sunt
hec
.
Dominus
Enricus
de Bella
Iohannes
qui Verica ?
dicitur
Bonacursius
de
Novaglis
Bonefacius
radarolus
Avancinus
cerdo
Marchoaldus
qui
fuit
de Trento
Odoricus
portitor
Ugonus
sartor
Marchoaldus
de
Venosto
Andreas
eius
nepos
Iacobus
frater
Marcoaldi
dominus
Avancius
radarolus
Duodecimus
radarolus
Conradus
texator
Martinus
filius
domini
Bonore
Crexencius
qui
Pegra
dicitur
Bertolameus
portitorSlide31
Lavoratori non qualificati
Conradus
portitor
Rainerius
portitor
Odoricus
teotonicus
dominus
Arianus
pelliparius
Odoricus
portitor
Martinus
de
Venosto
Enricus
teotonicus
dominus
Iohannes
dominus
Bertolameus
de domino
Clarimundo
Anselmus
portitor
ser
Marinellus
dominus Michael
zuperius
Wido
de
ScancenelloSlide32
Le famiglie
De+ ablativo
De Pastrengo
De
Nogarolis
De Monzambano
De
Maccacaris
Visconti
De
Spicianis
De
ScopatisSlide33
Famiglie «ruspanti»
a
Lameriis
a
Lectis
a
Toagiis
a
Telis
a
Vaginis
A Tabula Maiori Slide34
Famiglie ruspanti
De
Falcibus
de
Cerdonibus
De
Beccariis
de
Calzareriis
De
Boariis
de
Pistoribus
De
Buellariis
de Verme
De
Porcigrassis
De
Cagabissis
De
Cagapesto
De
Canevariis
De
MediagonellaSlide35
Famiglie antiche cittadine
De
Scalis
De
Scanarola
De
Flambertis
De
Marescotis
De
Passionibus
De
Ribaldis
De Paula Slide36
Famiglie ‘sopravvissute’ sino all’età
tardoscaligera
o veneziana
Ciserchi
Zaccaria
De Bellando
Recalchi
(
Auricalco
)
Faella
Spolverini
De BroiloSlide37
Mestieri
Girardus
qui
facit
claves
Sancte
Heuffemie
Papaciça qui laborat corios Sancti Michaelis ad Portam
Anselmus qui vendit fenum Pigna
Ventura qui vendit ferrum Zilii
Saracinus qui facit fogolarios Pigna
Cogollus qui facit guadinas Sancto Iohanne in Valle
magister Ugo qui facit iuga Naçarii
Wido qui facit naves Vitale
Gerardinus qui vendit pullos in palatio comunis Verone
Aicardus qui facit scanos Insuli superius
Odoricus teotonicus qui facit speronos Marie Antique
Cominus
qui
vendit
vinum
Sancte
Cecilie
Pelegrinus
qui
vendit
vinum
,
magister
Pigna
Bertramus
qui
vendit
vinum
, ser Mercati Novi
Girardus
qui
facit
claves
Sancte
Heuffemie
Papaciça
qui
laborat
corios
Sancti
Michaelis
ad
Portam
Anselmus
qui
vendit
fenum
Pigna
Ventura qui
vendit
ferrum
Zilii
Saracinus
qui
facit
fogolarios
Pigna
Cogollus
qui
facit
guadinas
Sancto
Iohanne
in Valle
magister
Ugo qui
facit
iuga
Naçarii
Wido
qui
facit
naves
Vitale
Gerardinus
qui
vendit
pullos
in
palatio
comunis
Verone
Aicardus
qui
facit
scanos
Insuli
superius
Odoricus
teotonicus
qui
facit
speronos
Marie Antique
Cominus
qui
vendit
vinum
Sancte
Cecilie
Pelegrinus
qui
vendit
vinum
,
magister
Pigna
Bertramus
qui
vendit
vinum
, ser Mercati
Novi
B
Slide38