Inleiding Psychoanalyse - PowerPoint Presentation

Slide1

Inleiding Psychoanalyse

Ibel Tryhou

5de Humane wetenschappen – Gedragswetenschappen Slide2

Inhoudstafel

KENNISMAKING

INLEIDING

THEORIE FREUD

PSYCHOSEKSUELE ONTWIKKELING

ANALYSEHEDENDAAGSE PSYCHOANALYSEHERHALINGSQUIZSlide3

KENNISMAKING

Wie is je buur?

Wat is zijn/haar interesse?Wat bewonder je aan hem/haar?Slide4

Inhoudstafel

KENNISMAKING

INLEIDING Leesopdracht

Teken-draad

THEORIE FREUD

PSYCHOSEKSUELE ONTWIKKELINGANALYSEHEDENDAAGSE PSYCHOANALYSEHERHALINGSQUIZSlide5

INLEIDING

A Dangerous Method - 'Never Repress Anything' - from YouTube.mp4

Psychoanalyse‘Onderdruk niets’?Doen

jullie

dat soms?Is dat nodig?Waarom?Slide6

INLEIDING: Leesopdracht

Wat zegt de naam Freud jou?

Leesopdracht (Bijlage1):In welke periode leefde Freud?

Wat voor gevallen ging hij onderzoeken?

Wat wou hij analyseren?

Hoe ging hij te werk?Slide7

INLEIDING: Leesopdracht

1856 – 1939Arts, in essentie grondlegger psychoanalyse

Geprikkeld door Charcot (1885): hysterie en hypnose. Fysische symptomen, probleem?Geen fysieke oorsprongWaar zoekt Freud

dan de oorsprong?

Onbewuste: Verdrongen gedachten

Hoe ging hij te werk?Via bewoordingIllustratie: A good case of psychoanalysis - from YouTube.mp4 Slide8

Inhoudstafel

KENNISMAKING

INLEIDING Leesopdracht

Teken-draad

THEORIE FREUD

PSYCHOSEKSUELE ONTWIKKELINGANALYSEHEDENDAAGSE PSYCHOANALYSEHERHALINGSQUIZSlide9

INLEIDING: de Teken-draad

3 essentiële vragen

Hoe gaat

Freud

dit analyseren

Wat is het ‘onbewuste’?

Hoe ontstaat het ‘onbewuste’?Slide10

Inhoudstafel

KENNISMAKING

INLEIDING THEORIE FREUD

Bewust-voorbewust-onbewust

Es-Ich-Über-ich

AfweermechanismenPSYCHOSEKSUELE ONTWIKKELINGANALYSE

HEDENDAAGSE PSYCHOANALYSE

HERHALINGSQUIZSlide11

THEORIE FREUD: (on

)bewustDrie niveaus

BewusteOppervlakteWat we nu denken VoorbewusteKennis en herinneringen (komen makkelijk in bewustzijn)

Onbewuste

BrainstormSlide12

THEORIE FREUD: Brainstorm

Thema’s in het onbewuste ging Freud bestuderen via

DroomduidingWelke thema’s komen aan bod in jullie dromen?Slide13

THEORIE FREUD: (on

)bewust

Drie niveausBewusteVoorbewusteOnbewusteVerborgen agressieve en seksuele driften (nature)

Twee driften:

Eros

: Levensdrift. Vb?Eten, drinken, liefhebben, gezond zijn, presteren… Thanatos: Doodsdrift, gericht op vernietiging/beschadiging.

Vb

?

Agressie, zelfverwonding, verslaving, gevaarlijke situaties

Driften zoeken uitweg  psychische energie <-> Maatschappij

Slide14

THEORIE FREUD: (on

)bewustSlide15

Inhoudstafel

KENNISMAKING

INLEIDING THEORIE FREUD

Bewust-voorbewust-onbewust

Es-Ich-Über-ich

AfweermechanismenPSYCHOSEKSUELE ONTWIKKELINGANALYSE

HEDENDAAGSE PSYCHOANALYSE

HERHALINGSQUIZSlide16

THEORIE FREUD: Es-Ich-Über-ich

Volgens

Freud wordt onze persoonlijkheid gevormd door drie aspecten in het (on)bewuste.Es = Id

Ich

= Ego

Über-ich = SuperegoKijkfragment (2:40)Hoe ontstaan de 3?Wat houden ze in?Hoe verhouden ze zich tot elkaar?Slide17

THEORIE FREUD: Es-Ich-Über-ich

Es

Aanwezig vanaf geboorteVolledig onbewustLustprincipe  driften en instincten

(Eros /

Thanatos

)Onmiddellijke behoeftebevredigingGewetenloos, geen oog voor beperkingen realiteitZie dromenIchGroeit uit de frustraties van het Es

Overwegend

bewust

Realiteitsprincipe

 uitgestelde bevrediging

Bemiddelaar tussen es,

über-ich

en de werkelijkheid (‘het goede doen’).

Stel je hebt een zwak ‘

Ich

’? Slide18

THEORIE FREUD: Es-Ich-Über-ich

Es

IchÜber-ichEs+Ich  overleven, maar niet in sociaal functioneren

Oplossing?

Über-Ich

Overwegend onbewustIdeaalprincipeGeweten Waarden en normen, Ideale zelf .Verband ideaalbeeld en maatschappij?Slide19

THEORIE FREUD: Es-Ich-Über-ich

Verhouding tussen de drie?

IllustratieVb: Je zit op restaurant en gaat naar het toilet. Een man verliet net voor jou het toilet en je vindt er een portefeuille met 100 euro. Conflict tussen Es en Über-Ich

.

Wie moet hier bemiddelen?Slide20

Inhoudstafel

KENNISMAKING

INLEIDING THEORIE FREUD

Bewust-voorbewust-onbewust

Es-Ich-Über-ich

AfweermechanismenPSYCHOSEKSUELE ONTWIKKELINGANALYSE

HEDENDAAGSE PSYCHOANALYSE

HERHALINGSQUIZSlide21

THEORIE FREUD: Afweermechanismen

1. Compensatie

Je hebt een boete van de politie,

je bent zo kwaad dat je de vuilbak thuis omver schopt.

2. Verdringing

Meisje wordt na 2 jaar bedrogen door haar vriend, ze komt het te weten via een oude vriendin. Ook andere vrienden

bevestigen, maar het meisje wil het niet geloven en praat er niet over met haar vriend.

3. Verschuiving

Heftige ruzie met een vriendin

wordt nooit echt uitgepraat. Telkens wanneer ze elkaar nu zien, zijn ze allebei enorm zenuwachtig, maar ze doen alsof er niets is gebeurd.

4. Negatie

Vriendin is altijd uitbundigste

van de bende. Nu vertelde ze me onlangs dat ze naar een psycholoog gaat omwille van onzekerheid.

5. Projectie

Je bent enorm bang om op kamp in de tent te slapen.

Je begint allerlei griezelverhalen aan je vriendinnen te vertellen en zegt ‘Ik zie dat jullie bang zijn, anders gaan we naar binnen?’

Ich

maakt gebruik van afweermechanismenSlide22

THEORIE FREUD: Afweermechanismen

Compensatie:

Om een echt/ingebeeld gebrek te compenseren, tracht de persoon zich te doen gelden op een gebied waar hij zwak is of denkt het te zijn. Anekdote vriendinVerschuiving

Wanneer bepaalde personen of objecten aanleiding geven tot ongewenste reacties, worden de impulsen gericht op een veiliger persoon of object.

vb: boete politieNegatie Op pijnlijke feiten wordt, tegen beter weten in, gereageerd met: ‘Het is niet waar.’, ‘Ik wil het niet weten’. vb: Vriend heeft je bedrogenSlide23

THEORIE FREUD: Afweermechanismen

Verdringing

Voor Freud heel belangrijk ~ trauma (zie verder, casus Anna O.)

Pijnlijke herinneringen uit het verleden/heden worden onderdrukt/’vergeten’.

vb: Heftige discussie met vriendin Projectie In dit geval worden bepaalde gevoelens die iemand zelf heeft, ‘geprojecteerd’ op iemand anders. De gevoelens hebben niets met de andere persoon te maken, want het betreffen eigen gevoelens. vb

: ik ben bangSlide24

THEORIE FREUD: Afweermechanismen

VerdringingProjectieCompensatie

VerschuivingNegatie Welk afweermechanisme heb jij al zien voorkomen in je eigen leven of dat van iemand anders? Slide25

Inhoudstafel

KENNISMAKING INLEIDING

THEORIE FREUD

PSYCHOSEKSUELE ONTWIKKELING

ANALYSEHEDENDAAGSE PSYCHOANALYSEHERHALINGSQUIZSlide26

PSYCHOSEKSUELE ONTWIKKELING

Staat centraal bij de cliënt. Groepswerk:

De typerende kenmerken van jullie fase?Rol van Es-Ich-Über-ich?Rol van ‘De Ander’?Eventuele conflicten?

Illustreer de fase vooraan in de klas met een figuur/illustratie. Breng dit min. per twee naar voor met bespreking. Slide27

PSYCHOSEKSUELE ONTWIKKELING: Orale fase

0-18 maandES centraal

 Drift ‘Eros’Lichaamszonde rond mond centraalOnmiddellijk bevredigingVb?

Fixatie in deze fase?

Orale persoonlijkheidSlide28

PSYCHOSEKSUELE ONTWIKKELING: Orale

 Anaal

Overgang van Orale naar Anale faseOraal: Kind staat vooral in relatie met moeder-figuur (2de persoon)

 Symbiotisch / één geheel

Anaal: Buitenwereld, 3

de persoon  Frustratie. Wat bij alleenstaande moeders?

Symbiose.mp4Slide29

PSYCHOSEKSUELE ONTWIKKELING: Anale fase

15 maand – 3 jaarBuitenwereld

 3e persoonZindelijkheidstraining ~ uitstel bevrediging

 Frustratie

: conflict tussen ES en Buitenwereld

Ontwikkeling Ich, afhankelijk reactie oudersFixatie in deze fase?Anale persoonlijkheden (2)Veel straf  rebellie (Koppig en uitdagend gedrag)

Extreme bekrachtiging  orde en netheid

‘Kind gaat uittesten waar het Ik eindigt, en het

Ander

begint’Slide30

PSYCHOSEKSUELE ONTWIKKELING: Fallische fase

3-6 jaarGenitaliën

 verkennende spelletjes geslachtsrollenEros: Seksuele drift naar moeder toe  Oedipuscomplex

1:30Slide31

PSYCHOSEKSUELE ONTWIKKELING: Fallische fase

Voorbeeld:

Mijn zoontje van 3 heeft last van het klassieke oedipuscomplex. Het is tegenwoordig verschrikkelijk erg. Hij wil niet dat papa nog iets doet, het moet altijd mama zijn. Als ik hem 's morgens op school afzet, blijft hij aan mijn broek trekken en moet de juffrouw hem echt wegsleuren. Hij amuseert zich nochtans eens ik weg ben. Als hij bij iemand gaat logeren spreekt hij constant over zijn mama.

Extra: Leesopdracht:

- Wat is de essentie van het verhaal?

- Probeer dit nu te linken aan de fallische faseSlide32

PSYCHOSEKSUELE ONTWIKKELING: Latentiefase

6-12 jaarSpanning Es –

Ich wegwerken? Identificatie met gelijke geslachtOvernemen gedrag, normen en waarden…Über-ich:

Normen en waarden

Geboden en verboden

Ideale zelf Herken jij idealen in jouw vader/moeder?Seksuele interesse daaltSlide33

PSYCHOSEKSUELE ONTWIKKELING: Genitale fase

12 jaar – volwassenheidSeksuele interesse stijgt

Drift: lustNIEUW: Affectie Op zoek naar duurzame relatieSlide34

PSYCHOSEKSUELE ONTWIKKELING: Herhaling

Opdracht: Wat houdt jouw term in?Waar plaats je die op de tijdlijn?Slide35

Inhoudstafel

KENNISMAKING

INLEIDING

THEORIE FREUD

PSYCHOSEKSUELE ONTWIKKELING

ANALYSEDroomanalyseFoutieve handelingen

Vrije associatie

HEDENDAAGSE PSYCHOANALYSE

HERHALINGSQUIZSlide36

ANALYSE

‘De mens is geen baas in eigen huis’

Wat wordt hier mee bedoeld?

Gedrag is niet altijd logisch

Vaak gebaseerd op onbewuste processen

Vb: Schijnverlamming Anna O. (zie extra bijlage)Andere vb?Doel Freud



Dieptepsychologie

: inzicht krijgen in onbewuste processenSlide37

ANALYSE: Droomanalyse

Waar droom jij over? Hebben dromen een betekenis?

Welke thema’s komen aan bod in je droom?Manifeste (Lantarenpaal) vs Latente inhoud (Penis)Inhoud?

Verdrongen wensen

Thema: Eros/

Thanatos (?) Seksualiteit/agressieVerdrongen herinnering /traumaProblemen die ons nu bezighoudenSlide38

ANALYSE: Foutieve handelingen

Freudiaanse verspreking?Vriendin: Ben je bijna klaar met je paper?

Vriend: Nog de laatste pintjes, euh puntjes op de i zetten… Slide39

ANALYSE: Foutieve handelingen

Handelingen/uitspraken die ontsnappen aan het controlerende … ‘

Ich’Uitspraken (mondeling/schriftelijk)Vb: Hatelijke groetenInhoud/themaZie droomanalyseSlide40

ANALYSE: Vrije associatie

Vrije associatie = onvoorwaardelijk alles

zeggen wat je te binnen valt.Praktisch: methode Psychoanalyse heeft de overtuiging dat de mens beter wordt zodra hij zijn originaliteit durft te laten spreken. Hiervoor moeten maatschappelijke normen en waarden achterwege worden gelaten.

Jullie mening?

Catharsis: Door traumatische gebeurtenissen opnieuw op te roepen en gevoelens hierover uit te spreken, kunnen deze gevoelens (weg)gezuiverd worden. (zie bijlage Anna O.)Slide41

ANALYSE: Extra ‘Casus Anna O.’Slide42

Inhoudstafel

KENNISMAKING INLEIDING

THEORIE FREUD

PSYCHOSEKSUELE ONTWIKKELING

ANALYSEHEDENDAAGSE PSYCHOANALYSETestenVisies

HERHALINGSQUIZSlide43

HEDENDAAGSE PSYCHOANALYSE: Testen

Thematische Apperceptietest (TAT

)

Opdracht: maak interpretatie van wat zich afspeelde voor de huidige afbeelding, tijdens de afbeelding en na de afbeelding.

Doel: Persoonlijkheid inschatten

Rorschachtest

Opdracht: Interpretatie maken

Doel: Op basis van interpretatie bepaalde karaktertrekken en impulsen gaan afwegen. Slide44

HEDENDAAGSE PSYCHOANALYSE: Visies

Paul VerhaegheKlinisch psycholoog – Psychoanalyticus

Werk rond ‘Hysterie’ – ‘Psychodiagnostiek’Hoogleraar Universiteit GentHuidige interesse: Verband tussen maatschappij en psychiatrische problemenAanraders:

Liefde in tijden van eenzaamheid

IdentiteitSlide45

HEDENDAAGSE PSYCHOANALYSE: En dan nog…

Film: A dangerous

method – David CronenbergSlide46

Inhoudstafel

KENNISMAKING

INLEIDING

THEORIE FREUD

PSYCHOSEKSUELE ONTWIKKELING

ANALYSEHEDENDAAGSE PSYCHOANALYSEHERHALINGSQUIZSlide47

QUIZ

De Freudiaanse term voor de drift tot sterven en vernietigen is ‘Thanatos

’Het realiteitsaspect in de persoonlijkheid wordt ook het ‘Ich’ genoemd. Wanneer het ‘Es’ niet in toom wordt gehouden, ontstaat er roekeloos gedrag. ‘Eros’ kunnen we vergelijken met een energie die streeft naar bevrediging.

Freud

probeerde vanuit zijn opleiding steeds het biologische/medische aspect voorop te stellen in zijn theorie.

Tijdens de fallische fase leert het kind zich aanpassen aan de normen van zijn ouders.De seksdrift gaat zich op de achtergrond begeven tijdens de latentiefase.Tijdens de anale fase is het kind vooral met zichzelf bezig. Het proces waarbij niet-verwerkte gevoelens in het onbewuste verdwijnen noemen we: Verschuiving – Verdringing – NegatieDromen zijn rechtstreekse representaties van onbewuste verlangens .